Dekompozycja zstępująca 14, 1973 r.

Adam Marczyński do polskiej historii sztuki przeszedł jako twórca, który jako pierwszy zastosował uchylne, ruchome kasetony w obrębie obrazu. W ten sposób artysta wprowadził widza-współrealizatora w proces powstawania dzieła sztuki, stwarzając oglądającemu możliwość ingerencji w strukturę dzieła. U progu lat 70. Marczyński wykonał szereg zbliżonych, rytmicznych kompozycji z niewielkimi kasetonami, które można było zamykać bądź otwierać za pomocą uchylnych klapek, mocowanych na pionowych lub poziomych osiach owych regularnych prostopadłościanów. Tego rodzaju asamblaże stały się odtąd główną domeną jego działalności (cykle "Dekompozycje", "Układy otwarte"). Stosował jedynie zmienne kształty kasetonów (miewały przekrój kwadratu albo prostokąta), różne systemy zamocowania zarówno samych kasetonów, jak i drzwiczek, rozmaite barwy.

"Dekompozycja..." stanowi nietuzinkowy przykład zastosowania tej formuły, jest bowiem złożoną z ruchomych modułów realizacją przestrzenną. Wszystkie elementy pokrył artysta niebieską farbą w różnych odcieniach, jedynie do czterech z nich dodając ruchome elementy. Klapki zostały pomalowane farbą odblaskową odbijającą barwy, którymi pokryte zostały wnętrza kasetonów. Intensywność odbijanego koloru zależna jest od kąta nachylenia klapki. W różnych konfiguracjach ujawnione zostają kolejne walory kontrastowe barw-refleksów z granatowym tłem. Dodatkowym elementem jest włączenie przestrzeni w obręb dzieła poprzez moduły "puste". Ruch w kompozycji obecny jest nie tylko w uchylnych klapkach. Całe dzieło dynamicznie "zstępuje", w swoim wertykalizmie przypominając kroczącą postać. Wszystko to przybliża prezentowaną pracę do modnego od lat 50. XX w. międzynarodowego ruchu sztuki kinetycznej.