Tryumf Żółkiewskiego, 1840-1855

LESSER Aleksander
Aleksander Lesser kształcił się najpierw na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego u A. Brodowskiego, następnie w niemieckich akademiach sztuk pięknych, w Dreźnie i w Monachium. Po powrocie do Polski w 1846 roku zamieszkał w Warszawie. Stał się szybko popularnym malarzem, rosła jego pozycja społeczna Đ pochodził ze słynnej i bogatej rodziny kupieckiej, w której pokolenie jego braci robiło zawrotne kariery polityczne i towarzyskie. On sam był nie tylko malarzem, zajmował się krytyką artystyczną oraz organizacją życia artystycznego, był współzałożycielem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Publiczność i krytyka wysoko ceniła sobie jego sceny z historii Polski oraz malarstwo religijne. Za namalowanie pocztu królów polskich Lesser został wybrany do Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Sławę przyniósł mu obraz Pogrzeb pięciu poległych w 1861 roku. Ów pogrzeb ofiar (Polaków i Żydów) zabitych przez Kozaków w Warszawie był manifestacją zbliżenia polsko-żydowskiego, z udziałem arcybiskupa Antoniego Fijałkowskiego i rabina Bera Meisels. Lesser poza licznymi zainteresowaniami i sprawowanymi funkcjami był przede wszystkim malarzem historycznym starającym się zachować dbałość w odtwarzaniu realiów epoki. Stworzył między innymi obrazy poświęcone dziejom Polski, Świętej Jadwidze Śląskiej, dramatycznym momentom oręża polskiego. Malował również z wielkim powodzeniem sceny religijne oraz portrety. Wielką popularność Lessera jeszcze ugruntowały wydawnictwa litografii, które posiłkowały się jego dziełami.