Święty Antoni przemawiający do ryb, 1931 r.

WYSTAWIANY: 1) Międzynarodowa Wystawa Sztuki Sakralnej w Padwie, 1931 r.(srebrny medal) 2) Mistyczny świat Antoniego Michalaka, Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym, 2005 r.
LITERATURA: 1) Przewodnik nr 130, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, "Bractwo św. Łukasza", Warszawa 1938, poz. 152 2) Antoni Michalak, oprac. A. Ściepuro, Katalog wystawy, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Toruń 1972, poz. 29 3) Antoni Michalak 1899-1975. Wystawa malarstwa, oprac. K. Szurowski, Muzeum Kazimierza Dolnego, Kazimierz Dolny 1973, poz. 6 4) W. Skrodzki, Polska sztuka religijna 1900-1945, Warszawa 1991, s. 81 5) J. Chrzanowska-Pieńkos, A. Pieńkos, Leksykon sztuki polskiej XX w., Poznań 1996, s. 139 6) L. Lameński, Antoni Michalak - malarz mistycznego światła, Biuletyn Historii Sztuki 1996, ne 1-2, s.77 7) Katalog wystawy - Mistyczny świat Antoniego Michalaka, Kazimierz Dolny 2005, s. 120 (il.), nr kat. 53
Święty Antoni Padewski nie miał na imię Antoni, ani nie pochodził z Padwy. Naprawdę nazywał się Ferdynand Bulonne, urodził się w 1195 w Lizbonie, zmarł w 1231 w Arcelli koło Padwy; był teologiem, franciszkaninem, prezbiterem i doktorem Kościoła katolickiego. Antoni Michalak przedstawił osobę św. Antoniego, który był wielkim średniowiecznym mówcą, podczas wygłaszania kazania do ryb. Jedna z opowieści hagiograficznych głosi, że pewnego razu, św. Antoni przyszedł nad morze (w Rimini), by głosić kazanie do rybaków, lecz oni nie chcieli go słuchać. Antoni wszedł więc do wody i zawołał: "Ryby słodkowodne i morskie, wy stworzenia Boże, słuchajcie. Przyjdźcie słuchać słowa Bożego, gdyż heretycy nim gardzą". Po chwili kilka ryb wychyliło główki z wody, a wkrótce było ich mnóstwo - mniejsze z przodu, większe z tyłu, słuchały z wielką uwagą pouczeń Świętego, który mówił: "Błogosławcie Pana, który was stworzył. Błogosławcie go za to, że dał wam wodę, w której możecie się poruszać. Błogosławcie go za to, że bez pracy daje wam pożywienie...". Rybacy podobno mniej byli zaskoczeni faktem, że ryby przybyły słuchać Antoniego, niż tym, jak wiele ich było. Artysta przedstawił scenę cudu dość wiernie, pozwolił sobie jednak na pewne rozminięcie się z faktami - postać Świętego jest ascetyczna, wręcz wychudzona, podczas gdy historycznie wiadomo, że Święty Antoni odznaczał się ogromną tuszą.
Antoni Michalak był uczniem Miłosza Kotarbińskiego, Konrada Krzyżanowskiego i Tadeusza Pruszkowskiego. Członek i jeden z założycieli Bractwa Św. Łukasza, utworzonego w 1925 roku przez uczestników pierwszego malarskiego pleneru w Kazimierzu Dolnym. Uznawany za jednego z czołowych reprezentantów nurtu sztuki sakralnej w polskim malarstwie lat 20. i 30 - tych XX w., a także w okresie powojennym. Znany jako autor wielkoformatowych przedstawień o tematyce religijnej i moralizatorskiej (Ukrzyżowanie ze św. Marią Magdaleną i św. Janem, Bajka o szczęśliwym człowieku, Exodus). Jego prace znajdują się w największych polskich zbiorach muzealnych (m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Łodzi, Bydgoszczy, Toruniu) oraz w kolekcjach prywatnych.