STASZEK BUDZ-MRÓZ Z PORONINA, 1923

Malarz, ilustrator, dekorator, krytyk artystyczny. Pierwszych lekcji rysunku (od 1877 roku) udzielał mu Józef Brandt, który następnie skierował go na dalszą naukę do warszawskiej Klasy Rysunkowej. Tam uczył się u Wojciecha Gersona i Antoniego Kamińskiego. Następnie, w latach 1886-89, kształcił się w akademii monachijskiej u N. Gysisa. Po studiach zamieszkał w Warszawie, skąd wyjeżdżał na studia plenerowe, m.in. na Polesie, Kurpie, Pomorze, Ziemię Chełmińską, w Opoczyńskie i Łowickie. W roku 1902 odbył podróż artystyczną po Europie. Zwiedził wówczas Belgię, Francję, Włochy i Austro-Węgry. W 1906 roku udał się do Wiednia. Należał do TZSP, Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka (od 1921), grupy Pro Arte (1922), Grupy Animalistów i Klubu Akwarelistów. Był członkiem Rady IPS. Uczestniczył w wielu wystawach w kraju, a za granicą wystawiał, m.in. w Chicago w roku 1893 (jego obraz Antek-astronom został wyróżniony i zakupiony do muzeum w St. Louis) i w Paryżu w 1900. Najczęściej malował sceny rodzajowe z życia wsi, pejzaże z różnych stron Polski i martwe natury z kwiatami. Po 1910 roku w jego twórczości dominowała głównie technika akwareli.

Stanisław Budz-Mróz (1858-1943) zwany Lepsiokiem z Poronina. Uważany był za najlepszego podhalańskiego dudziarza, prawdziwego wirtuoza gry na tym instrumencie. Razem z kapelą Obrochty był Mróz na wystawie Wystawie Światowej w Paryżu w roku 1925. Grywał też często w zakopiańskich pensjonatach, wyjeżdżał na koncerty do Warszawy, Lwowa, Hamburga i Berlina. Wyglądał bardzo stylowo, zawsze ubrany po góralsku, w szerokim pasie bacowskim i z wielką spinką ozdabiającą koszulę. Chętnie pozował do zdjęć, a gdy grywał w Dolinie Małej Łąki czy w Strążyskiej, turyści chętnie fotografowali się w jego towarzystwie. Malowali go też liczni malarze, a Jan Kasprowicz napisał o nim wiersz pt. Kobziarz Mróz.