NA POPASIE, 1854

Obraz był wystawiany na 74. aukcji malarstwa, rysunku i rzeźby w Domu Aukcyjnym UNICUM (29.IX.1996), poz. nr 42, reprodukcja barwna.

Obraz omawiany i reprodukowany w artykule Wojciecha Przybyszewskiego "Odkrycie" Grottgera, "Spotkania z Zabytkami", 5/1997, s. 10-11.

Jedna z pierwszych prac Grottgera, malowanych olejno. Przedstawia grupę żołnierzy przed karczmą.
Dzięki ustaleniom Wojciecha Przybyszewskiego znamy okoliczności powstania obrazu i częściowo jego losy. Został namalowany w 1. połowie 1854 r. Następnie, po zakończeniu roku szkolnego, wraz z drugą kompozycją historyczną Grottgera, był eksponowany na trzydniowej wystawie obrazów uczniów Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, która odbyła się w lipcu 1854 r. Relacje z wystawy zamieściły na swoich łamach: krakowski "Czas" (2.VIII.1854 r.) oraz "Dziennik Warszawski" (12.I.1855 r.).
W tej drugiej relacji napisano: "[...] zwróciły na siebie powszechną uwagę prace 17to-letniego Grotkera [!], własnej jego kompozycji. Są to dwa obrazy `Odbicie łupów Tatarom` i `Szwedzi zapijający przed karczmą polską`. Myśl w tych obrazach przeprowadzona szczęśliwie i wybitny talent mianowicie do rysowania koni". W. Przybyszewski identyfikuje obraz "Szwedzi zapijający przed karczmą polską" z obrazem "Na popasie".

Młody Grottger obraz "Na popasie" podarował z okazji imienin 27.VI.1854 r. Władysławowi hr. Skrzyńskiemu. Był to zapewne gest wdzięczności za gościnę w majątku hr. Skrzyńskich w Zagórzanach w Galicji. Tamże w 1852 r., jeszcze przed rozpoczęciem studiów, Grottger spędził lato, tworząc studia pejzażu i koni.
W okresie 5-31.X.1925 r.,
po 71. latach od krakowskiej wystawy, został wystawiony w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, jako uatrakcyjnienie wystawy warszawskiej grupy "Pro-Arte". "Kurjer Łódzki" (5.X.1925 r.) z tej okazji napisał: "Pełną różnorodnych tematów obecną wystawę wzbogacił nieznany i nie reprodukowany dotychczas nigdzie obraz olejny A. Grottgera [...]. Dzieło to będące w posiadaniu rodziny hr. Skrzyńskich i Dr. M. Dunin-Rzuchowskiego ofiarował
17-letni artysta w roku 1854 tejże rodzinie. Obraz ten wzbudzić musi poważne zainteresowanie nie tylko w świecie znawców sztuki".

Prof. dr Andrzej Ryszkiewicz w opisie katalogowym z 1996 r. uznał, że "olejny obraz Grottgera jest niezwykłą rzadkością na rynku sztuki". Natomiast Wojciech Przybyszewski pisał w artykule z 1997 r.: "Jest to obraz całkowicie odmienny w nastroju, nasączony światłem chylącego się ku zachodowi słońca i należy do najważniejszych, ujawnionych ostatnio dzieł artysty".