PORTRET MŁODZIEŃCA (AUTOPORTRET ?), 1860 r.

Artur Grottger naukę malarstwa rozpoczął u swojego ojca, a od roku 1848 uczył się prywatnie w pracowni Jana Maszkowskiego we Lwowie i krótko u Juliusza Kossaka. Uzupełniał edukację studiując w latach 1852-54 w krakowskiej Akademii u W. K. Stattlera i W. Łuszczkiewicza, a po uzyskaniu stypendium cesarskiego w Akademii w Wiedniu (1855-63) u K. Wurzingera, P. J. N. Geigera, K. Mayera, K. Blaasa i C. Rubena. W Wiedniu mieszkał do 1865 skąd odbywał podróże na Węgry, do Monachium, Wenecji i kilkakrotnie do kraju. Po rocznym pobycie w Polsce (1865-66) – przebywał wówczas w Krakowie, Lwowie i jego okolicach – wyjechał do Paryża. Ciężko chory na suchoty na krótko przed śmiercią wyjechał na południe Francji. Wychowany w rodzinie szlacheckiej, w atmosferze gorącego patriotyzmu, po upadku powstania styczniowego stworzył cykle rysunkowe Warszawa I, Warszawa II, Polonia, Lithuania i Wojna znane kilku pokoleniom Polaków i uznane za symbol idei wolności, walki o nią i duchowego zwycięstwa pokonanych. Ponadto malował portrety, kompozycje rodzajowe i historyczne oraz zajmował się też ilustratorstwem.
Prezentowany portret powstał zapewne podczas częstych pobytów artysty (pomiędzy sierpniem a październikiem 1860 roku) w majątku dzierżawnym Jana Maszkowskiego w Barszczowicach koło Lwowa. Grottger wykonywał wtedy liczne studia portretowe, które zamierzał wykorzystać do obrazu Modlitwa konfederatów. Jak pisze monografista artysty A. Potocki "Dlatego też malowane są te głowy na zielonym tle. Obraz miał mieć zielone tło lasu i Grottger na szkicach zestawiał malowidło z tym kolorem" [A. Potocki, Grottger, Lwów 1907, s. 90]. Inny monografista Grottgera pisze: "Powstają wówczas liczne portrety, olejno szkicowane, wszystkie malowane na tekturach mniejszego formatu i opatrzone dokładnymi datami (...) związek szkiców z tym obrazem (Modlitwą konfederatów) jest zupełnie niewątpliwym: portret Jana Maszkowskiego (...) przenosi artysta żywcem do "Modlitwy"(...) odnajdujemy tam także portrety młodych Maszkowskich, Jakubowicza (...), okolicznych obywateli itd." [J. Bołoz Antoniewicz, Grottger, Lwów (1910), s. 278]. W Portrecie młodzieńca odnajdujemy wszystkie charakterystyczne cechy opisane przez autorów monografii artysty: obraz malowany jest na tekturze o niewielkim formacie, opatrzony dokładną datą powstania pracy, a portretowany przedstawiony jest na zielonym tle.