PORTRET DAMY

Portret ukazuje postać kobiecą w ujęciu do pasa, na ciemnym jednolitym tle, w srebrno-błękitnym stroju charakterystycznym dla epoki rokoka, w białej peruce i wykwintnej biżuterii zdobiącej włosy, uszy, szyję i nadgarstek. Głowa modelki zwrócona lekko w bok, lecz wzrok skierowany jest prosto na widza (w jakiejkolwiek pozycji by się on nie znajdował). Szczegóły stroju, faktury oraz wzorów koronek i jedwabiu oddane są po mistrzowsku; finezyjnym pędzlem. Lokalny kolor czerwieni wstążek dekorujących fryzurę damy wprowadza mocny akcent do stonowanej, wyrafinowanej kolorystyki wizerunku. Strój i sposób malowania datują obraz na lata 40-te XVIII wieku.

Portret odzwierciedla powszechną modę francuską, obowiązującą w owym czasie w całej Europie, lecz pewne cechy sugerują jego powstanie w kręgu artystów berlińskich. Dwór pruski szczególnie lansował modę francuską, którą obok arystokracji i szlachty, absorbowali również bogaci mieszczanie. Antoine Pesne, francuski artysta pracujący jako malarz nadworny trzech kolejnych władców pruskich, stworzył pewien kanon wizerunku rokokowego, chętnie naśladowany następnie przez innych portrecistów czynnych w Berlinie, jak np. członkowie artystycznej rodziny Lisiewskich, David Matthieu i in. Omawiany portret nawiązuje do stylu Antoine`a Pesne`a w sposobie "porcelanowego" kształtowania rysów i karnacji twarzy, w umiejętności oddania wzroku modela skupionego na widzu, któremu towarzyszy charakterystyczny błysk jakby szklanych, a jednak bardzo żywych oczu oraz delikatnego uśmiechu. Podobieństwa te zaobserwować można przy porównaniu z takimi wizerunkami autorstwa Pesne`a jak: Portret małego chłopca w mundurze husarskim, 1738 (Muzeum Narodowe, Warszawa, nr. inw. M. Ob. 921), Portret księżnej Elżbiety Krystyny, 1738 r. oraz Księżna Amalia Pruska, ok. 1744 (Poczdam, Sanssoucci, nry inw. GK I 10154 i GK I 1134). Prezentowany portret jest jednak bardziej skonwencjonalizowany, pędzel w oddawaniu szczegółów nie aż tak miękki, a jednolite tło odbiega od pejzażowych zazwyczaj kulisów w wizerunkach malowanych przez Antoine`a Pesne`a.
H. B.