ADOLF DYGASIŃSKI, 1903

Czesław Makowski - uczeń warszawskiej Szkoły Rysunkowej, w latach 1898-1901 przebywał w Monachium, po powrocie mieszkał w Warszawie. Autor ponad tysiąca reliefów portretowych i medali (znaczna część pozostała w gipsie). Zamierzeniem artysty było stworzenie - wzorem fabryki Minterowskiej - serii plakiet z portretami zasłużonych dla ojczyzny rodaków - współczesnych mu pisarzy, ludzi nauki, sztuki i kultury.
Na plakiecie został sportretowany Adolf Dygasiński (urodzony w 1839 roku w Niegosławicach koło Pińczowa - zmarł w roku 1903 w Grodzisku Mazowieckim), polski pisarz, publicysta i pedagog, wiodący przedstawiciel naturalizmu w literaturze polskiej. Pochodząc z biednej rodziny często cierpiał niedostatek i musiał pracować na swoje utrzymanie. Początkowo kształcił się w Pińczowie, potem w Wyższej Szkole Realnej w Kielcach. Następnie rozpoczął studia uniwersyteckie w Szkole Głównej w Warszawie, gdzie studiował językoznawstwo, przyrodę i geografię. Po upadku powstania styczniowego, w którym uczestniczył, ponownie podjął studia w Szkole Głównej. Przez krótki czas studował w Pradze na Uniwersytecie Karola. Niedostatki finansowe, nie pozwalają mu jednak kontynuować studiów. Podjął się pracy guwernera na dworach ziemiańskich, był między innymi wychowawcą malarza polskiego Jacka Malczewskiego. W latach 1871-1877 przebywał w Krakowie, tam zajmował się pracą pedagogiczną i wydawniczą. W Warszawie był nauczycielem w kilku szkołach, jednak pod zarzutem prowadzenia zajęć w języku polskim odebrano mu prawo wykonania zawodu. W tej sytuacji ponownie podjął pracę jako prywatny nauczyciel. W tym okresie pisywał do prasy warszawskiej, głównie o tematyce pedagogicznej. W wieku 44 lat debiutuje jako pisarz, jego nowele drukuje "Przegląd Tygodniowy". W latach 1884-1887 trafia do kolegium redakcyjnego tygodnika "Wędrowiec", następnie staje się jego współredaktorem. Współpracuje również z czasopismem "Głos" (1886). W czasie swojej kariery literackiej napisał szereg nowel i powieści, od roku 1884 jego utwory ukazywały się w formie książkowej. Cieszyły się sporym powodzeniem były nawet tłumaczone na rosyjski i niemiecki. Portret przedstawia profil Dygasińskiego jako starszego mężczyznę wpatrzonego przed siebie. Makowski nie dopracowuje szczegółów tła plakiety, jak i wykończenia ubrania, czy brody, pozwalając, by zamglone niknęły zatapiając się w tle, a skupiając się przede wszystkim na oddaniu wizerunku pedagoga.