PORTRET CHŁOPA

Fryderyk Pautsch swą edukację rozpoczął w 1898 roku na wydziale prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Studiował malarstwo w latach 1899-1907 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Unierzyskiego i Leona Wyczółkowskiego, z przerwą na naukę w paryskiej Académie Julian w 1905 roku. W okresie 1903/04 przebywał wraz z Władysławem Jarockim i Kazimierzem Sichulskim na Pokuciu, gdzie utrwalał w swych obrazach obyczaje, rytuały i wizerunki Hucułów. W latach 1912-19 był profesorem malarstwa w Königliche Akademie für Kunst und Kunstgewerbe - Akademii Sztuki we Wrocławiu, a w latach 1925-50 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka".
Pautsch żywo uczestniczył w ruchu wystawienniczym w kraju i za granicą; swe prace prezentował m.in. w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych (1901, 1907, 1919, 1921, 1923, 1926, 1927, 1932-1935), Salonie Aleksandra Krywulta (1902, 1905), Polskim Klubie Artystycznym (1920) i Instytucie Propagandy Sztuki (1930, 1932, 1939) oraz krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych (1904, 1907, 1909, 1910, 1926, 1928-1932, 1934-1936, 1950). Eksponował też swą twórczość we Lwowie (1908-1910, 1921, 1922, 1936-1938) i Poznaniu (1909, 1919, 1921, 1926, 1929. Artysta wziął udział w wielu zagranicznych prezentacjach polskiej sztuki m.in. w Wiedniu (1908, 1912, 1915, 1918, 1928), Wenecji (1909, 1920, 1926, 1936), Monachium (1909, 1935), Rzymie (1911), Berlinie (1914, 1916, 1935), Zurichu (1916), Paryżu (1921, 1937), Pittsburgu (1925, 1928, 1930), Filadelfii (1926), Brukseli (1928, 1935), Chicago (1929), Padwie (1931) i Kolonii (1935). Zdobył szereg nagród i wyróżnień, m.in. wielki złoty medal na Powszechnej Wystawie Krajowej w 1929 i Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski w 1936.
Twórczość Pautscha reprezentuje nurt folklorystyczno-ekspresjonistyczny w sztuce Młodej Polski. Od 1904 roku artysta często wyjeżdżał na Huculszczyznę. Malował sceny rodzajowe (folklor podhalański i huculski), pełne wyrazu portrety, rzadko pejzaże i martwe natury. Zajmował się także grafiką użytkową. W twórczości Pautscha rodzajowe motywy tematyczne nasycone są zintensyfikowaną ekspresją, a niekiedy poddawane brutalnej deformacji. Artysta miękko budował kształty, grubo nakładaną pastą malarską o bogatych efektach fakturowych, wprowadzał dysonansowe zestawienia nasyconych barw, kreował spłaszczoną przestrzeń obrazową. Obwiedzionym mocnym konturem i zmonumentalizowanym postaciom nadawał wyraziste gesty i ekspresyjnie przerysowane rysy fizjonomiczne. Zawarty w kompozycjach Pautscha emocjonalny ładunek sprawił, iż jego twórczość sytuowała się na pograniczu nurtów realizmu i ekspresjonizmu. Wyróżniając się swą stylistyką w ramach młodopolskiej sztuki, w warstwie symbolicznej niosła uniwersalne treści odnoszące się do wtopienia ludzkiej egzystencji w rytmy przyrody i podporządkowania ludzkiego bytu rzeczywistości transcendentalnej. Narracyjne napięcie cechowało malowane przez artystę, złożone kompozycyjnie wizerunki. Rozbudowane tło, często wypełnione określającymi profesję portretowanego atrybutami, stanowiło swoisty akompaniament dla postaci modela. Tak też można postrzegać chłopa w słomianym kapeluszu, którego artysta umieścił na tle zabudowań wiejskich.