ŚWIDER O ZACHODZIE SŁOŃCA, 1977

KRAJEWSKA Helena
Autorka studiowała w latach 1929-1934 w akademii warszawskiej, m.in. w pracowniach M. Kotarbińskiego i F. S. Kowarskiego. Związana z lewicowymi środowiskami komunizującymi, należała do Klubu Artystów "Czapka Frygijska", wraz z nim wystawiając od 1936 roku.
"Polegli artyści" to koledzy Heleny Krajewskiej z warszawskiej uczelni, również członkowie "Czapki Frygijskiej": Kazimierz GEDE (1909-1937), Franciszek BARTOSZEK (1910-1943) i Zygmunt BOBOWSKI (1902-1943). Gede, rysownik, ilustrator lewicowych pism "Oblicze Dnia" i "Lewar" - wyjechał do Hiszpanii, gdzie walczył w brygadach międzynarodowych; zginął w Estramadurze.
Bobowski i Bartoszek polegli tego samego dnia, 15 maja 1943 r. podczas akcji bojowej na Bank Społem w Warszawie, w której brali udział jako oficerowie Gwardii Ludowej.
Najbardziej może znana z przyczyny autorstwa sztandarowych dzieł socrealizmu, Helena Krajewska dowodzi jednak, że dobra lekcja malarstwa klasycyzującego, monumentalnego, jaką odebrała od swoich profesorów akademickich, nie została zapomniana. Oglądając Epitafium... nie można nie myśleć o Felicjanie Szczęsnym Kowarskim, jak też o wojennych obrazach innego profesora - również "poległego artysty": zamordowanego przez Niemców Leonarda Pękalskiego.