U studni życia, około 1911 r.

POCHODZENIE:
- zbiory Andrzeja Jochelsona (1911-1997), Wrocław
- kolekcja prywatna, Polska
- DESA Unicum, czerwiec 2007
- Kolekcja Godurowska
WYSTAWIANY:
- Jacek Malczewski. Wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 1968
LITERATURA:
- Kolekcja Godurowska. Malarstwo polskie XIX i XX wieku, koncepcja merytoryczna, wstęp, opracowanie dzieł wszystkich Tadeusza Matuszczak, Godurowo 2018, s. 50-51
- Jacek Malczewski. Katalog wystawy monograficznej, pod red. i ze wstępem Agnieszki Ławniczakowej, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 1968, s. 174, poz. 223

„U studni życia”, dzieło powstałe w 1911 roku zbiera pojawiające się wielokrotnie i nawracające w twórczości artysty motywy i postacie. Po pierwsze studnia, która była zwornikiem malarskiego cyklu powstałego w latach 1905-1906, zakupionego przez Edwarda Raczyńskiego (obecnie zbiory Muzeum Narodowego w Poznaniu) i opatrzonego wierszowanym komentarzem poety Lucjana Rydla. Pierwsza jego część wprowadza w krąg tematów kojarzonych ze studnią: „Na ziemi praojców przeczysta krynica / Krysztalnym tryskała im zdrojem / Kto pijał z jej wody pogodne miał lica / I duszę promienną spokojem… / Lecz studnię zatruła nam zła Upiorzyca / Spojrzeniem czarując ją swojem / I odtąd, synowie nieszczęsnej Ojczyzny / Od dziecka z tej studni pijemy trucizny”. Studnia wskazywała na los dzielony przez wspólnotę narodową – ciężkie brzemię, znoszone mimowolnie przez wszystkich i niezwiązane z osobistymi wyborami czy winami. Malczewski z upodobaniem obiera za temat swoich przedstawień przedmioty, które łatwo generują przeciwstawne znaczenia. Studnia, dając wodę jest źródłem życia – a przynajmniej podtrzymuje je i jest niezbędna. Ma więc pozytywne konotacje. Jest też jednak niebezpieczna, zamiast podtrzymywać życie, może zatruć. Nie wiadomo też nigdy do końca co czai się pod lustrem wody. W kręgu kultury chrześcijańskiej studnia to źródło Wody Żywej i zbawienia. Wśród ludów animistycznych sadzawka lub właśnie studnia jest ośrodkiem obrzędów leczniczych – chorzy pochodzącą z niej wodą zwilżają sobie ręce, pierś i głowę. Patrzenie w wodę studni oznacza natomiast postawę mistyczno-kontemplacyjną. A co przedstawia „U studni życia”? Na pierwszym planie, na płaszczyźnie ciemno brunatnej ziemi, nad niską, kwadratową studnią, pochyla się przodem do widza, białoskrzydła chimera o ugrowo-zielonym ciele, sięgając jednocześnie po zielone, drewniane wiadro. Z prawej, ukazana na poły w akcie, na poły w długiej szacie, w pozycji klęczącej, z profilu, patrzy na nią z przerażeniem dziewczyna, wychylona dynamicznie ku studni. Jej sylwetka opisana jest ugrem, brązem i bielą. Między obu postaciami, pośrodku kompozycji i nieco w głębi, stoi z głową zwróconą en face, kobieta w wysoko upiętej fryzurze, w szarej sukni, z mandoliną przewieszoną przez ramię. Za tą grupą postaci, ziemia wznosi się nieznacznie, szaro-złocistym, trawiastym zboczem, przeciętym po prawej schodkami, na górny taras. Tam, po prawej, widziane od dołu, stoją rzędem trzy bosonogie wiejskie dziewczyny. Okryte chustami, w barwnych, podkasanych wysoko spódnicach: niebieskiej, czerwonej i zielonej, w geście prześmiewczym, frasunku lub zdziwienia, podpierają głowy rękami. Za nimi blado błękitne niebo i rysujące się delikatnie pnie i gałęzie drzew. Obok, lewą stronę górnej części obrazu przesłania, stanowiąc zarazem tło dla jasnych skrzydeł chimery, szaro-ugrowa gęstwina tataraku z ciemnymi pałkami; nad nią wąski pasek szarego nieba z rysunkiem gałęzi. Cały obraz ma charakter swobodnego szkicu malarskiego, wspartego dynamicznym, pełnym żywości i ruchu rysunkiem, który nie domyka rygorystycznie żadnej z form. Przedstawienie to w istocie zanurzone jest w aurze tajemniczości. Gdzie się ta scena rozgrywa? Czy jest to obrzeże jakiegoś rozległego, przydworskiego parku? Miejsce odludne i tak położone, że łatwo mogły tam się spotkać osoby z różnych społecznych światów? A zarazem miejsce swym odosobnieniem i tajemniczością prowokujące wyobraźnię, przywołujące mit i fantastykę. Malczewski był mistrzem ożywiania starych toposów kultury, sprowadzania wydarzeń i postaci mitycznych do przydomowego pejzażu, czy ujmowaniu zwrotów własnej egzystencji bądź faktów ze współczesnego życia w kategoriach mitycznych i symbolicznych. Tak o prezentowanej pracy pisał Kazimierz Wyka: „Dwa wreszcie płótna Malczewskiego należą do tej jakże skomplikowanej serii: U źródła życia (1911) oraz U studni życia (1911-15). Wokół owego źródła nagromadził twórca tyle znaczących i symbolicznych postaci, że nie jestem w stanie przedstawić jakiegoś sensownego odczytania tych obrazów. Rozgrywa się na nich jakaś skomplikowana i niejasna psychomachia, ale jaka dokładnie? Budzi się podejrzenie, czy te dwie kompozycje nie posiadają przypadkiem związku z jeszcze jedną odmianą wody żywej. Sztuka perska i bizantyjska zna mianowicie tzw. studnię życia (nie spotykamy jej w katakumbach i sztuce wczesnego chrześcijaństwa). Była to studnia ogrodowa o podwójnym, z lewa i z prawa, odpływie wody, z czasem przeniesiona również do Europy. Odpływ podwójny może się wiązać z częstym w kręgu kulturowym Bliskiego Wschodu założeniem psychomachetycznym. Pierwotnie nawet Anioł Stróż występował w podwójnej postaci i w walce o duszę podopiecznego” (Kazimierz Wyka, Thanatos i Polska czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971, s. 70).

W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.