Narożne passe-par-tout, 1994 r.

POCHODZENIE:
- kolekcja Waldemara Andzelma, Lublin
- kolekcja prywatna, Polska
WYSTAWIANY:
- Berdyszak, Gierowski, Kałucki, Kamoji, wystawa zbiorowa, Muzeum Miasta Łodzi, 22.10.2010-29.01.2011
LITERATURA:
- Berdyszak, Gierowski, Kałucki, Kamoji, Anzelm Gallery, Lublin 2010, s. 14-15 (il.)
- Jan Berdyszak. Prace 1960 - 2006, [oprac.] Marta Smolińska-Byczuk, Wojciech Makowiecki, Mirosław Pawłowski, Poznań 2006, s. 181 (il.)


Jan Berdyszak był malarzem-filozofem, który w swojej sztuce skupiał się na zagadnieniach przestrzeni i progresywnie dokonywał przełamywania konwencji malarskiego prostokąta. We wczesnym okresie twórczości artysta dokonywał tego poprzez przyjmowanie kształtu obrazu w formie dwóch kół, zestawionych jedno nad drugim. Kolejnym krokiem było wprowadzenie przestrzeni rzeczywistej, która poprzyjmowała różnorakie formy wycięcia w płótnie. Oprócz malarstwa zajmował się także grafikami, instalacją czy scenografią.
Artysta pracował nad cyklami "Passe-par-tout" oraz "Ápres passe- -partout" od lat 90. Pierwszy z nich rozpoczął jako refleksją nad różnymi sensami passe-partout, a swoje eksperymenty realizował w formie obiektów, grafik, ale także instalacji. Zazwyczaj były to właśnie obiekty z pustym otworem, który eksponował otoczenie i tło. Prace powstałe w ramach serii są kontynuacją zainteresowań artysty kondycją obrazu i metamalarstwem. Berdyszak dużą część swojej twórczości poświęcił zagadnieniu passe-partout jako kadru. Postrzegał go jako bufor pomiędzy przestrzenią wewnątrz realizacji a przestrzenią realną. Te poszukiwania odbywały się analogicznie do zagadnień, którymi interesował się Jacques Derrida. Jak zauważa Marta Smolińska, francuski filozof w "strefie niczyjej, neutralnym obszarze rozstępującym się pomiędzy konkretami, czyli dziełem a ramą, dostrzegł rekonstrukcyjny potencjał marginesu" (Marta Smolińska, [w:] http://csw.torun.pl/sztuka/kolekcja-sztuki-csw/rozpadlepasse- par-tou-6-9874/).
Jan Berdyszak w swojej sztuce analizował możliwości i okoliczności, jakie stwarza passe-partout, w pracach takich jak m.in. "rozpadłe passepartout". Dwa lata po tym, jak powstała zaprezentowana praca, w 1996, artysta stworzył realizację "Potoczne Passe-par-tout", w której punktem wyjścia były elementy zastane w Galerii Teraz w Szczecinie. Jak zauważyła Marta Smolińska-Byczuk, gdy opisywała cykl passe-partout, "Otoczenie wdarło się na szańce obrazu i nie odda raz zdobytego pola. Pozbawione władzy centrum 'przygarnie' wycięte z innej pracy reszty, odpady, zadowalając się tym, co marginalne, odrzucone, a jednak ponownie dźwignięte do rangi elementu konstytuującego nową jakość obrazu, a jednak 'zrehabilitowane'. Podobnej nobilitacji doświadczy także ściana, wyłaniająca się swoją konkretnością 'spod' dzieł, w których ogromną rolę odgrywa przestrzeń 'zaproszona' dzięki wycięciom. Pustka oczekuje wypełnienia jej przez widza, który percypując obraz, uruchamia własne archiwum pamięci, odnosi to, co obserwowane, do noszonych w pamięci matryc. Aranżacja topografii kadru wyzwala stan koncentracji lub rozproszenia, wynikający z niemożności uchwycenia porządku, jakiejś znanej konwencji. Fragment nieoczekiwanie działa jako całość. Obraz może anektować narożnik, wystawać ze ściany, kpiąc z przypisanej mu płaskości; może wreszcie rozpadać się, mimo wszystko 'trzymając fason' integralnej konfiguracji; może 'pełzać' po podłodze, otwierać się lub skupiać uwagę na tym, co potocznie jest jedynie pass-partout, rodzajem oprawy pomiędzy właściwym dziełem a ramą; może zapytywać o stopień entropii i przyjmować formę instalacji anamorficznej" (Marta Smolińska- Byczuk, O obrazie obrazami, Jan Berdyszak. Prace 1960 - 2006, Poznań 2006, s. 121).
Zaprezentowana praca ukazuje jeden z etapów i działań, jakim poddawał artysta obraz i jego strukturę. Jak tłumaczy badaczka, realizacje Berdyszaka to kolejne etapy przekraczania tradycyjnych pojęć oraz konwencji służących opisywaniu obrazu - granica pomiędzy tym, co wewnątrz, a tym, co na zewnątrz, zostaje przekroczona. Te formalne zabiegi podejmowane przez twórcę idą jednak znacznie dalej. Dotykają istoty, sedna samego pojęcia obrazu.
Rzeźbiarz, malarz, grafik, autor instalacji. Studiował rzeźbę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Od wczesnego okresu jego twórczość skupiała się na zagadnieniach przestrzeni (cykl KOŁA PODWÓJNE, 1962-1964 i 1967-1969). Kolejnym etapem poszukiwań było wprowadzenie do obrazu przestrzeni rzeczywistej w postaci otworu wyciętego w płótnie. Twórczość Berdyszaka obejmuje także akcje efemeryczne. Brał udział w wielu artystycznych imprezach w kraju i zagranicą. Otrzymał Nagrodę Artystyczną Klubu "Od Nowa" w Poznaniu za debiut w dziedzinie malarstwa i rysunku (1960) oraz Nagrodę Artystyczną Miasta Poznania (1994).

PODATKI i OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.