Figura osiowa nr 95, 1960 r.

Chociaż na odwrociu obrazu nie zachowała się nalepka galeryjna, a jedynie jej niewielki ślad, o proweniencji obrazu można postawić dość prawdopodobną hipotezę. Wiadomo, że na początku lat 60. Jan Lebenstein wystawiał i sprzedawał swoje "Figury osiowe" za pośrednictwem trzech galerii: w Nowym Jorku reprezentowała go, prowadzona przez polskiego biochemika Artura Lejwę i jego żonę Madelaine, Galerie Chalette, w Paryżu należąca do Kazimierza i Zofii Romanowiczów polonijna Galerie Lambert oraz mieszcząca się na Place Vendome Galerie Lacloche. Ponieważ prezentowana "Figura osiowa 95" nie znajduje się w zachowanych spisach dwóch pierwszych galerii, wydaje się, że musiała przejść przez Galerie Lacloche. Z jej właścicielem, Jacquesem Laclochem, młody polski artysta nawiązał znajomość już na jesieni 1959 roku, kiedy - ku zaskoczeniu francuskiego środowiska artystycznego - wygrał I nagrodę na I Biennale Młodych w Paryżu, pokonując między innymi Yvesa Kleina i Bernarda Buffeta. Rok później w siedzibie galerii, mieszczącej się tuż obok słynnego Ritza, odbył się wernisaż monograficznej wystawy artysty, a przez kilka miesięcy można było tam obejrzeć i kupić pojedyncze "Figury osiowe", w tym zapewne prezentowany w naszym katalogu numer 95.
Praca należy do trzeciego z kolei podzespołu cyklu. Pierwsze "Figury osiowe" Lebensteina, tworzone jeszcze w Rembertowie i w Warszawie pod koniec 1958 roku, przypominały sylwetki ludzkie. W roku 1959 Lebenstein zaczął eksperymentować z geometrią, aby już na początku 1960 zwrócić się ku formom zwierzęcym. Figury z tego okresu przypominają niekiedy owady, ćmy czy surrealistyczne, rozpłaszczone potwory. Prezentowany obraz jest dobrym przykładem nietypowej techniki malarskiej Lebensteina. Artysta, flirtując niejako z malarstwem materii, kładł grubo farbę. Posługiwał się raczej innymi narzędziami malarskimi niż pędzel. Dzięki bogatej dokumentacji fotograficznej jego studia ("Life" i "Time" po sukcesie, jaki Lebenstein odniósł w 1959 roku i po jego przeniesieniu się do Paryża, kilkakrotnie wysyłały do niego fotoreporterów), wiemy dość dużo o sposobie, w jaki artysta tworzył swoje kompozycje. Lebenstein, artysta niewysoki, rozkładał zazwyczaj płótno na podłodze albo na stole. Tworzył poprzez "rozprowadzanie" farby na płaszczyźnie płótna, a nie poprzez kładzenie jej płasko. Stąd reliefowy charakter wielu "Figur".
Prezentowany obraz jest interesujący przede wszystkim ze względu na swoją nietypową ikonografię. Zazwyczaj bowiem "potworna" anatomia "Figur osiowych" jest trudna do rozszyfrowania. W przypadku "Figury osiowej 95" widz łatwo rozróżnia poszczególne części "ciała" figury. Obraz zapowiada niejako przemianę, która nastąpiła w malarstwie Lebensteina w 1962 roku. Artysta porzucił wtedy przynoszący mu uznanie cykl figur i zaczął pracować nad "Bestiariuszem". Inspirowały go, jak sam przyznawał, wycieczki do paryskiego Muzeum Historii Naturalnej, w którym obserwował szkielety zanurzone w skamielinach.
Znamiennie o biologicznych zainteresowaniach artysty pisał niedawno Krzysztof Pomian: "Pewien zoolog, który odwiedził w latach 60. pracownię Lebensteina, zauważył, że choć przedstawione na nich zwierzęta nie istnieją, ale mogłyby istnieć, są biologicznie przekonywające. Wyobraźnia dorównała przyrodzie. Stąd kolejny krok doprowadził do malowania rzeczywistości widzialnej, ale tak, by odsłonić w niej to, co pozostaje niedostępne dla normalnego spojrzenia. By za ciałem zobaczyć szkielet, za zachowaniem - jego ukryte pobudki, i skałę pod warstwą piasku. (…) Podjęcie bliskiej Witkacemu problematyki człowieczeństwa i zwierzęcości świadczy, że istotnym czynnikiem tej ostatniej przemiany było świadome nawiązanie do sztuki okresu modernizmu, wyprzedzające o co najmniej dziesięć lat paryską wystawę symbolizmu europejskiego i inne przejawy powrotu tej epoki do łask. Jakoż już w 1965 roku Jan Cybis notował w swym dzienniku: ‘Tadeusz Brzozowski i Jan Lebenstein mówią o Böcklinie - nie o Cézannie - jako o gwieździe pierwszej wielkości’". (Krzysztof Pomian, Czas Lebensteina, [w:] Jan Lebenstein, [red.] Małgorzata Kurasiak , Teresa Rostkowska, Galeria Zachęta , Warszawa 1992, s. nlb.)

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i naliczana jest degresywnie w zależności od kwoty wylicytowanej: do 100 000 złotych (włącznie) - w wysokości 18%, a powyżej 100 000 złotych - w wysokości 15%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.