Intermezzo, 1993 r.

POCHODZENIE:
- spadkobiercy artysty
- kolekcja prywatna, Warszawa

„Obrazy Lebensteina wyraźnie kontrastowały ze zgiełkiem artystycznych doktryn, którymi syciła się ówczesna, nieco chorobliwa nowoczesność. Wyróżniały się własną, indywidualną nowoczesnością, nieuganiającą się za importowanymi wzorcami. Siła ich przesłania, znak Tajemnicy w nich zawarty, wysokiej próby smak oraz ‘métier’ malarskiej kuchni, odwracały moją uwagę od większości ówczesnego ersatzu artystycznego”.

‒ HENRYK WANIEK

Twórczość urodzonego w 1930 Jana Lebensteina już od debiutu artysty w 1956 cieszyła się w Polsce niesłabnącą popularnością i przychylnością krytyków. Jego pierwszą wystawę indywidualną, zaprezentowaną w prowadzonym przez Mirona Białoszewskiego Teatrze na Tarczyńskiej dostrzega i recenzuje na łamach pisma „Po prostu” Andrzej Osęka. Artysta pokazał na niej po raz pierwszy „figury hieratyczne”, które w kolejnych latach rozwija w cykle „Figur kreślonych” i tych najsłynniejszych, tworzonych w latach 1958-63 – „Figur osiowych”.

Mieszkający w Paryżu od 1959 Lebenstein wystawia na całym świecie. Dzięki wypracowanym jeszcze w Polsce kontaktom z krytykami i komisarzami wystaw, przede wszystkim Ryszardem Stanisławskim, artysta bierze udział w wydarzeniach o międzynarodowej renomie: Biennale w Sao Paulo i Documenta II w Kassel, a także licznych przekrojowych pokazach polskiej sztuki w kraju i za granicą. Zwieńczeniem pierwszego okresu jego twórczości było w 1959 Grand Prix na Pierwszym Międzynarodowym Biennale Młodych w Paryżu, po którym otrzymuje stypendium i postanawia zamieszkać w Paryżu. Wystawia we Francji, Włoszech, USA, Szwajcarii, Belgii, Holandii i Niemczech. Po wizycie w Nowym Jorku i na Cornell University w Ithaca (1962) zaprzyjaźnia się z Czesławem Miłoszem, dekadę później nawiązuje wieloletnią przyjaźń z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. Z literatami dzieli zamiłowanie do wielkich tekstów kultury – niektórzy zarzucali wręcz jego dziełom nadmierną „literackość”.

Narracja, którą prowadzi Lebenstein to opowieść o kondycji współczesnego człowieka, opowiedziana na przestrzeni dekad w różnorakich formach: od zbliżonych do abstrakcji hieratycznych postaci ludzkich, poprzez zwierzęce „Bestiarium” i postaci odwołujące się do antynomii człowiek-zwierzę, po wątki zaczerpnięte z klasycznej mitologii, wielkich cywilizacji Mezopotamii czy ksiąg Starego i Nowego Testamentu. Jest to historia mroczna, dotykająca ciemnych stron ludzkiej egzystencji, ukazująca ludzkie pożądanie i słabości, przybliżająca dziką, zwierzęcą naturę człowieka. Artysta z upodobaniem podkreślał biologiczno-fizjologiczne uwarunkowania ludzkiej natury oraz zmysłowości. Pasjonował się odczytywaniem i zagłębianiem się w kulturowe archetypy. Ze szczególnym zainteresowaniem badał wątki erotyczne i tanatologiczne – uwypuklone m.in. przez Mariusza Hermansdorfera w otwartej w 1994 stałej galerii prac artysty w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

Aspekt energii seksualnej – specjalnego rodzaju witalności podszytej mrocznym, niepokojącym widmem śmierci pojawia się również w prezentowanej na łamach niniejszego katalogu kompozycji pt. „Intermezzo”. Pochodzące z 1993 płótno należy do późnego okresu twórczości Lebensteina. Artysta święcił wtedy triumfy po przeznaczonej całokształtowi jego twórczości obszernej wystawie monograficznej prezentowanej w warszawskiej Zachęcie, następnie zaś w Muzeach Narodowych we Wrocławiu i Krakowie (kwiecień-grudzień 1992). Enigmatyczna kompozycja przedstawia dwie nagie postaci kobiece – w sposób typowy dla tego artysty pozbawione cech indywidualnych, przypominające demoniczne zjawy i epatujące seksualną mocą dominy z prac Brunona Schulza. Odwrócona tyłem do widza postać blond piękności o pełnych kształtach wchodzi po schodach. Zarysowana w głębi kompozycji, po lewej stronie przedstawienia druga kobieta, szczuplejsza, nieco zgarbiona, o ciemno zarysowanych gałkach ocznych, schodzi z nich chwiejnym krokiem. Tytułowe „Intermezzo” zdaje się dotyczyć specyficznej wymiany między postaciami. Być może wręcz wyobraża relację postaci żywej – z umarłą.

Malarz i grafik. Studiował w warszawskiej ASP w pracowni Artura Nachta-Samborskiego. Debiutował na wystawie “Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale w 1955. W 1959 otrzymał Grand Prix na I Międzynarodowym Biennale Młodych w Paryżu za cykl obrazów figury osiowe. Od tego czasu mieszkał na stałe w Paryżu. W kolejnych latach tematy czerpał z literatury starożytnej, mitologii, Biblii. Stworzył cykl poświęcony wyobrażeniom prehistorycznych zwierząt. Związany był ze środowiskiem paryskiej “Kultury”, m. in. ilustrował wydawane tam opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W 1976 otrzymał Nagrodę Fundacji im. A. Jurzykowskiego z Nowego Jorku, a w 1987 otrzymał niezależną Nagrodę im. Jana Cybisa. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie i Poznaniu oraz w Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Nationale d’Art Moderne w Paryżu.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.