Leda, 1974 r.

„Zawsze miałem kłopoty z naturą: moją własną,
naturą innych, naturą przedmiotów. To, co maluję,
wyraża moje kłopoty, czasami je oswajając. Wolałbym z pewnością być ‘szczęśliwym człowiekiem’ niż malować. Malarstwo jest związane z moimi własnymi, osobistymi problemami. Obraz jest skrótem długiej historii i jakby zaklinaniem tej historii. Dobrze jest żyć w epoce, kiedy tego rodzaju przesądy prywatne uważane są znowu za sztukę.
Ale to nie jest zwykły zbieg okoliczności: problemy innych ludzi są różne od moich, lecz natykają się oni na takie same trudności zewnętrzne”.

– JAN LEBENSTEIN, 1961

Sztuka Jana Lebensteina ociera się niekiedy o abstrakcję, jest jednak głęboko osadzona w figuracji, a same postaci to często ludzko-zwierzęce hybrydy, dziwaczne twory inwencji autora. Do jego najbardziej znanych motywów malarskich należą figury osiowe przedstawione w symetrycznych kompozycjach ukazujących pojedyncze, potworne stworzenia zawieszone w ponurej przestrzeni.

Jednym z głodnych natchnień dla Jana Lebensteina stanowiły wielkie teksty kultury. Było to związane z osobistym przekonaniem artysty, iż droga do współczesności oraz nowoczesności wiedzie przez przetwarzanie kultury. Szczególnie te pasje twórca rozwijał w trakcie pobytu w Paryżu po uzyskaniu w 1959 Grand Prix na Pierwszym Międzynarodowym Biennale Młodych. Od tego czasu artysta mieszkał i tworzył we Francji, a jednym z głodnych miejsc, w których poszukiwał inspiracji, stał się Luwr oraz znajdujące się w nim niezwykłe kolekcje reliktów związanych z archaicznymi cywilizacjami, babilońską oraz sumeryjską. Były to źródła, które na stałe wpłynęły na rozwój jego sztuki przepełnionej apokaliptycznymi wizjami. Jednym z głównych miejsc w twórczości artysty zajmowała „lekcja zoologii”, powstała w 1972 wersja mitu o korzeniach animalistycznej natury człowieka. Artysta z umiłowaniem podkreślał biologiczno-fizjologiczne uwarunkowania ludzkiej natury oraz zmysłowości. Pasjonował się odczytywaniem i zagłębianiem się w kulturowe archetypy. Ze szczególnym zainteresowaniem badał wątki oraz aspekty erotyczne i tanatologiczne. Narracja, którą prowadzi Lebenstein to opowieść o kondycji współczesnego człowieka, prace formalnie zbliżone, ale ubrane w inną tematykę – od abstrakcji po wątki ze Starego i Nowego Testamentu. Jest to historia mroczna, dotykająca ciemnych stron ludzkiej egzystencji, ukazująca ludzkie pożądanie i słabości, przybliżająca dziką, zwierzęcą naturę człowieka. Przez ówczesną krytykę twórczość Lebensteina bywała trafnie nazywana malarskim odpowiednikiem utworów Dostojewskiego czy Sartre’a.

Wszystkie opisane wątki o ogromnym znaczeniu w twórczości Jana Lebensteina widoczne są w zaprezentowanej pracy z 1974. Artysta zdaje się w charakterystyczny dla siebie sposób przedstawić motyw pochodzący z mitologii greckiej, który został opisany u Owidiusza w „Metamofozach” – mit o Ledzie i łabędziu. Leżąca w wannie kobieta zostaje odwiedzona przez dużych rozmiarów ptaka, który nachyla się nad nią w sposób sugerujący atak. Mit, który zainspirował twórcę, opowiada o Ledzie, córce Testiosa i Leukipe, która była żoną króla Sparty Tyndareosa. Owidiusz opisał legendę, według której w dziewczynie zakochał się Zeus. W celu uwiedzenia Ledy przybrał on postać łabędzia. W efekcie Leda wydała cztery jaja, z których narodziło się potomstwo Zeusa: Kastor, Polluks, Helena oraz Klitajmestra. Przywołany motyw był częstym tematem podejmowanym przez malarzy w szczególności okresu renesansu. Pełne zmysłowości sceny z płócien Veronesego (XVI wiek) czy Leonarda da Vinci (początek XVI wieku) różnią się zasadniczo od realizacji Lebensteina przede wszystkim ze względu na przepojenie tajemniczością i niepokojem. Łabędź stojący na krawędzi wanny w swojej postawie oraz wyrazie zdaje się sugerować gotowość do ataku na kobietę, która wskazuje dłonią swój biust.

Malarz i grafik. Studiował w warszawskiej ASP w pracowni Artura Nachta-Samborskiego. Debiutował na wystawie “Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale w 1955. W 1959 otrzymał Grand Prix na I Międzynarodowym Biennale Młodych w Paryżu za cykl obrazów figury osiowe. Od tego czasu mieszkał na stałe w Paryżu. W kolejnych latach tematy czerpał z literatury starożytnej, mitologii, Biblii. Stworzył cykl poświęcony wyobrażeniom prehistorycznych zwierząt. Związany był ze środowiskiem paryskiej “Kultury”, m. in. ilustrował wydawane tam opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W 1976 otrzymał Nagrodę Fundacji im. A. Jurzykowskiego z Nowego Jorku, a w 1987 otrzymał niezależną Nagrodę im. Jana Cybisa. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie i Poznaniu oraz w Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Nationale d’Art Moderne w Paryżu.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.