Szkic do obrazu Śluby Jana Kazimierza, 1881 r.

Postać króla Jana Kazimierza Wazy stanowiła inspirację dla Jana Matejki już na wczesnym etapie twórczości. Pojawiła się po raz pierwszy w 1856 roku w młodzieńczym, "dosłownym" rysunku powstałym na podstawie studiów XIX-wiecznej literatury historycznej (ok. 1856, kolekcja prywatna). Po przerwanych studiach w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, w 1861 roku, ukończył w Krakowie obraz "Jan Kazimierz na Bielanach" (kolekcja prywatna), tworząc w nim wizję dramatycznej sceny, w której król spogląda na palące się i zrabowane miasto. W tym samym czasie Matejko zawarł znajomość z Józefem Szujskim, historykiem i jednym ze Stańczyków, który znacząco wpłynął na historiozoficzne oblicze twórczości artysty. Artysta brał czynny udział w pracach inwentaryzatorskich podczas otwarcia w 1869 roku grobu króla w katedrze na Wawelu. Fascynacja Janem Kazimierzem musiała mieć powiązanie z dramatycznym przebiegiem jego panowania, które w istocie było pasmem wojen i buntów. Tron obejmował, gdy tereny Ukrainy objęte już były powstaniem Chmielnickiego. Następnie miał miejsce atak Carstwa Rosyjskiego, aż w końcu w czasie potopu klęska Rzeczpospolitej została wymierzona przez Szwedów. Głosem sprzeciwu wobec panowania Wazy stał się w 1665 roku zbrojny rokosz Lubomirskiego. Oprócz pesymistycznej w wymowie sceny dotyczącej abdykacji Jana Kazimierza w 1668 roku (1892, obraz zaginiony), Matejko podjął temat panowania w swoim ostatnim obrazie, kończonym na kilka dni przed śmiercią 1 listopada 1893 roku.
W "Ślubach Jana Kazimierza" (1893, Muzeum Narodowe we Wrocławiu) malarz przedstawił Jana Kazimierza, który 1 kwietnia 1656 roku złożył w katedrze lwowskiej przysięgę, oddając się w obliczu klęski wojennej wraz z narodem pod opiekę Najświętszej Marii Panny i ogłaszając ją Królową Polski. W centrum kompozycji, na stopniach ołtarza klęczy władca i wypowiada słowa przysięgi. Zobowiązuje się do przebudowy Rzeczpospolitej i równouprawnienia wszystkich stanów. Ostatni obraz Matejki powstawał z myślą o Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie 1894 roku i pozostał nieukończony. Od lat 80. XIX stulecia artysta wykonywał szkice kompozycyjne do planowanej wielkoformatowej storii. Zachowane do niej szkice, także olejne, lecz przede wszystkim rysunkowe, przechowywane są w Domu Jana Matejki w Krakowie, Muzeum Narodowym w Warszawie czy Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Prezentowany rysunek stanowi wczesny i mistrzowski przykład tego rodzaju dzieła. W kameralnej formie Matejko dokonał zapisu ekspresji wywiedzionej z ducha historii, która z pełną mocą wypowiadała się w jego dużych olejnych płótnach. Artysta przedstawił króla w półfigurze, lekko pochylonego, jakby klęczał przed ołtarzem. Mocno opracował partię włosów i twarzy, nadając jej melancholijny wyraz. Część stroju została potraktowana szkicowo. Matejko posłużył się ekspresyjnie kształtowaną linią, wydobywając fałdy stroju, kołnierz, medalion na piersi. W dolnej partii kreski swobodnie przechodzą w stylizowany monogram i autorską datę. Praca stanowi świetny przykład Matejkowskiego rysunku i jego ekspresyjnych walorów, które znalazły uznanie w oczach "młodopolskich" uczniów artysty: choćby Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera czy Wojciecha Weissa. W ostatniej fazie twórczości romantyczny historyzm Matejki mógł wydawać się anachroniczny zarówno publiczności, jak i młodemu pokoleniu twórców. Lekcja Matejkowska była jednak dla wielu lekcją fundamentalną. "Śluby Jana Kazimierza - pisała Ewa Micke-Broniarek - zamykają jeden ogromny i jakże wspaniały rozdział w historii malarstwa polskiego, jaki stanowi twórczość Jana Matejki" (E. Micke-Broniarek, Matejce w hołdzie... W stulecie śmierci artysty, kat. wyst., Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1993, s. 51).

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.