Ułan na koniu, 1909 r.

Szwoleżerowie (z francuskiego chevau-léger, od cheval - koń i léger - lekki) była to formacja wojskowa lekkiej kawalerii. Jako pierwszy, ten rodzaj wojska wyodrębnił już Ludwik XII Walezjusz w 1498 roku. Szwoleżerowie byli jedną z najważniejszych formacji wojskowych w okresie wojen Napoleońskich, zwłaszcza polskie oddziały, które zostały powołane przez Napoleona 9 kwietnia 1807 roku. Polscy szwoleżerowie słynęli z przepięknego umundurowania - doskonale dobrane barwy wszystkich elementów munduru sprawiały, że oddział wyglądał tak efektownie, iż uznawany był za najlepiej wyglądającą jednostkę w gwardii cesarskiej. Polscy szwoleżerowie odznaczyli się głównie w bitwie pod Somosierrą (1808 r.), pamiętny jest także ich udział w bitwie pod Wagram (1809 r.). Polscy szwoleżerowie byli doskonale znani ze swej waleczności w całej Europie, a ich przeciwnicy unikali starcia z nimi kiedy było to tylko możliwe. Nawet rosyjscy Kozacy, którzy podczas odwrotu Wielkiej Armii spod Moskwy, dali się jej we znaki, często uciekali na sam widok polskiego pułku. Szwoleżerowie byli bohaterami wielu obrazów najwybitniejszych polskich malarzy XIX w. - Piotra Michałowski, Wojciecha Kossaka, Zygmunta Rozwadowskiego, Jana Chełmińskiego.