Grupa Lirnika (szkic do Panoramy racławickiej)

obraz wpisany do rejestru zabytków decyzją z dnia 22 X 1987 (nr rejestru 597/88)
Jan Styka - współtwórca pierwszej polskiej panoramy należy do grona głośnych polskich malarzy historycznych. Jego sztukę ukształtowało bogate życie intelektualne i artystyczne Wiednia. Nie bez znaczenia dla profilu twórczości Styki miały studia w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych (1877-1879) uchodzącej za najbardziej rygorystyczną uczelnię artystyczną swoich czasów. Akademia ta skupiała znakomitych pedagogów, którzy poprzez studia nad antycznymi dziełami uczyli widzenia doskonałości i ładu w przyrodzie, przede wszystkim zaś żelaznej dyscypliny. Po dwóch latach studiów w Akademii otrzymał Prix de Rome - nagrodę, która umożliwiła mu wyjazd na dalsze studia w Rzymie. W 1882 r. na zaproszenie Matejki przyjechał do Krakowa. Pracował jako nauczyciel rysunku w szkole dr Adama Baranieckiego przy Muzeum Techniczno - Przemysłowym w Krakowie. W roku 1886 mianowany został członkiem Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie. W tym samym roku wyjechał do Paryża. Tam jego sztuka zdobyła duże uznanie.
Malował obrazy historyczne, batalistyczne i religijne. Do najważniejszych prac Styki zaliczyć należy cykl obrazów do "Quo vadis" Sienkiewicza oraz duży zespół płócien ilustrujących dzieła Homera. Jednak jego najwybitniejszym osiągnięciem pozostaje bez wątpienia "Panorama racławicka" - monumentalne dzieło powstałe z okazji Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie w roku 1894. O Panoramie racławickiej wystawionej na Powszechnej Wystawie Krajowej pisało bardzo wielu recenzentów. Jeden z ciekawszych i bardzo szczegółowych opisów wyszedł spod pióra Włodzimierza Zawadzkiego. Autor w swym drobiazgowym opisie nie omija również prezentowanej tu grupy Lirnika. Pisze: "U stóp krzyża klęczy Lirnik ślepy, dwóch starców, kaleka, dwie niewiasty i dzieci dwoje. Tacy tylko w domu pozostają, gdy Ojczyzna o pomoc woła. Lecz i oni jej w stanowczej chwili służą modląc się za nią". ("Gazeta Narodowa", 5 VI 1894).