5/04, 2004 r.

"Światło zyskuje tu swoją własną materialność - wnikliwy ogląd prac sprawia, iż pozbawione wszelkiego odniesienia abstrakcyjne obiekty emanują je ze szczególną mocą. Gdy zbliżamy się do ich powierzchni, zaczynamy je odczuwać wręcz fizjologicznie".
Michał Zawada

Prezentowana w katalogu praca Janusza Orbitowskiego to monochromatyczna kompozycja geometryczna. Relief składa się z licznych, niewielkich prostokątnych elementów ułożonych wertykalnie oraz elementów stanowiących połówki prostokątów przeciętych pod kątem. To misternie wykonane połączenie, sprawiające niemalże wrażenie efektu pracy maszyny, dzieli pracę na dwie rytmiczne strefy - statyczną, którą wyznaczają elementy wertykalne oraz dynamiczną, wyznaczoną przez dwie diagonalne osie. Wszystkie motywy tworzące relief łącznie z płótnem stanowiącym tło, zakomponowane zostały w szczególnym dla artysty kolorze - bieli.

"Janusz Orbitowski ma w swej twórczości wielobarwne, urodziwe kompozycje dowodzące dużej jego wrażliwości na kolor, ale najbardziej upodobał sobie biel - symbol czystości, wynik przemyślanych redukcji i cel ascezy. Już w połowie lat 70. pojawiły się pierwsze białe reliefy artysty, ale jeszcze z listewek nakładanych na obraz skośnymi wiązkami, co podkreślało przestrzenność i dynamikę tych kompozycji. Potem kilkakrotnie jeszcze powracał ów zamysł obrazów czysto białych, w których szczególnie istotną rolę odgrywa światło rysując jasną kreską odbicia krawędzi form reliefu i po przeciwnej stronie ciemną kreską ich cień. W roku 2000 zdecydował twórca nie sięgać już więcej po jakąkolwiek barwę poza bielą. [Prace] budowane są z małych, kilkucentymetrowych prostokątów jak cegiełki, zestawionych w rytmiczne frazy układów geometrycznych. Usytuowane szeregowo w poziome rzędy jak znaki pisma, tworzą na płaszczyźnie tła zwarte i zawsze diagonalnie ukształtowane kolumny. Niekiedy jako wyłączne elementy kompozycyjne obrazu. Kiedy indziej towarzyszą im dodatkowo, ożywiające białą przestrzeń podłoża, pojedyncze prostokątne wypukłości. Czasem też, nadal zachowując ten sam kształt i te same wymiary quasi-cegiełek, występuje w tych białych obrazach relief wklęsły. Zdawać by się mogło, że powtarzalność achromatycznej barwy i podobieństwo struktur, z których tworzone są omawiane kompozycje, czynią je monotonnymi i odbierają im atrakcyjność. Tak jednak nie jest. Te białe obrazy różnią się między sobą. Występują na nich rytmy przyspieszone i zwolnione, rytmy zagęszczone i rozluźnione, układy skłaniające się ku symetrii i wyraźnie asymetryczne. Co zadziwiające dla uważnego obserwatora tych prac, należących w sposób oczywisty do nurtu sztuki operującej geometrią - to wyczuwalny jej związek z inspiracją naturą" (dr Bożena Kowalska, ze wstępu do indywidualnej wystawy artysty "Teraz" w galerii Artemis, 19.02.2015).

Niezwykle istotnym elementem w odbiorze prac Orbitowskiego jest światło. To ono wydobywa z białych, bardzo delikatnych elementów układanki krawędzie form reliefu. Ono za pomocą kontrastu z rzucanym cieniem wydobywa nowe oblicza i znaczenia prac.

Michał Zawada we wstępie do katalogu wystawy "Janusz Orbitowski. Białe plamy" w Galerii Malarstwa ASP w Krakowie w 2011 roku pisał: "Światło zyskuje tu swoją własną materialność - wnikliwy ogląd prac sprawia, iż pozbawione wszelkiego odniesienia abstrakcyjne obiekty emanują je ze szczególną mocą. Gdy zbliżamy się do ich powierzchni, zaczynamy je odczuwać wręcz fizjologicznie. Obrazy zaczynają razić. Białe plamy - chciałoby się powiedzieć - natrętnie migoczą. Układy równoległych i prostopadłych elementów, nachodzących na siebie, spotykających się, czasem zatrzymujących nagle swój bieg zdają się wibrować, gęstnieć i rozrzedzać. Orbitowski wciąga widza w niekończący się proces łudzenia ich wizualna strukturą: nie wiadomo, gdzie kończy się przestrzeń wyobrażona, gdzie zaczyna się realny obiekt, gdzie kończą się konkretne linie kompozycji, a gdzie zaczyna przypadkowy, uzależniony od oświetlenia system cieni. Nie ma tu już tej pozornej niewinności plastycznej gry. Struktura obrazu zmusza do nawiązania dialogu. Do rozerwania początkowej aporii".


Ukończył Wydział Malarstwa i Grafiki na ASP w Krakowie. Od 1968 roku wystawia swoje prace, miedzy innymi w Nowym Jorku. Większość jego obrazów zbudowana jest z rombów i prostokątów. Pod koniec lat 60., artysta nadał swym geometrycznym konstrukcjom - trójwymiarowość; naklejane na powierzchnie tworzą reliefy. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Malarstwa i Grafiki w pracowni Adama Marczyńskiego. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1967 roku. Był profesorem zwyczajnym macierzystej uczelni. Miał dwadzieścia wystaw indywidualnych w kraju i za granicą; uczestniczył w ponad stu wystawach zbiorowych reprezentujących nurt abstrakcji geometrycznej. Głównym obiektem zainteresowań Janusza Orbitowskiego były: przestrzeń, światło, ruch i ich wzajemne relacje. Od 1970 roku istotnym środkiem wyrazu był dla malarza relief. Obrazy Janusza Orbitowskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz wielu kolekcjach prywatnych w Polsce, Francji, Szwecji. Niemczech i Stanach Zjednoczonych.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.