Spotkania w pejzażu, 1959 r.

"Jerzy Nowosielski jest chyba jedynym ze znanych mi malarzy, który operuje wątkami ikonograficznymi w sposób kompetentny. Iluż to artystów zabawia się żonglowaniem niezrozumiałymi dla nich zupełnie symbolami i schematami w celu psotnego zasugerowania, że tworzą dzieła `z drugim dnem`. Tymczasem `drugie dno` w dziełach Nowosielskiego istnieje rzeczywiście, co więcej, byłoby - jak sądzę - w wielu wypadkach jednoznacznie rozszyfrowane dla znawcy - ikonologa. Tyle, że są to wątki piętrowe, komplikacje sekretnych i mniej sekretnych języków różnych epok (...), opatrzone jakby współczesnym, trzeźwym komentarzem" (Jerzy Stajuda ("Przyjaciel jelenia"), Prolegomena do malarstwa Nowosielskiego,"Współczesność" 1964 nr 1 [1-8 I], s. 8).

Obraz "Spotkania w pejzażu" doskonale oddaje wyjątkowy charakter prac Jerzego Nowosielskiego. To spójna, asymetryczna kompozycja utrzymana w odcieniach głębokiej zieleni, beżu, czerwieni, różu i tak często stosowanej przez artystę czerni. W części centralnej obrazu przedstawiono dwie androgyniczne postaci o ciemnobrązowych sylwetkach z jasnymi przepaskami biodrowymi. Po lewej stronie kompozycji stoi mężczyzna, który otwartym gestem dłoni wskazuje na sąsiednią część obrazu. Płótno zostało przez artystę podzielone na nieregularnej wielkości zgeometryzowane płaszczyzny, obwiedzione czarnym konturem i szczelnie wypełnione kolorem. Ten często stosowany przez Nowosielskiego zabieg sprawia, że praca formalnie nawiązuje do abstrakcji geometrycznej i kubizmu, nie tracąc jednocześnie swoich figuratywnych odniesień i lirycznego ujęcia. Perspektywa obrazu ma umowny charakter, jej poszczególne elementy łączą się ze sobą na zasadzie współgrania płaszczyzn koloru. Praca powstała w 1959 roku, podczas obecności artysty w Łodzi. W 1950 roku Jerzy Nowosielski zrezygnował z pracy w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Krakowie. Jego decyzja była spowodowana zwolnieniem Tadeusza Kantora, którego był asystentem. Półtora miesiąca po decyzji Ministerstwa Kultury i Sztuki Nowosielski wymeldował się z Krakowa. "W 1950 roku przeniosłem się do Łodzi, gdzie moja żona została scenografem w teatrze lalek, miała dość dużą pensję, a ja objąłem posadę kierownika artystycznego Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek. (...) W Łodzi trzymałem się Teresy Tyszkiewiczowej, a ona znała masę młodych ludzi, takich jak Fijałkowski i inni, także mieliśmy bardzo dobry towarzysko-koleżeński kontekst (...)" (Sztuka nie boi się propagandy. Z Jerzym Nowosielskim rozmawia Krystyna Czerni, "Res Publica", nr 9, 1988). W okresie łódzkim, który trwał do 1962 roku, Nowosielski zajmował się projektowaniem kostiumów i scenografii teatralnych, realizował polichromie w cerkwiach, uczestniczył również w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Od 1957 roku kierował pracownią Projektowania Tkanin Dekoracyjnych w łódzkiej WSSP.
Rok 1959 obfitował w wydarzenia, które były niezwykle istotne dla kariery artystycznej Jerzego Nowosielskiego - jego prace pojawiły się na wystawach malarstwa polskiego w Wenecji, Amsterdamie, Kopenhadze i Genewie oraz na V Międzynarodowym Biennale Sztuki Współczesnej w São Paulo. Również wówczas rozpoczął artysta swoją wieloletnią współpracę z miesięcznikiem "Znak" i namalował swój najsłynniejszy obraz, zatytułowany "Toaleta", znajdujący się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Obraz "Spotkania w pejzażu", obok istotnego kontekstu powstania w przełomowym momencie życia artysty, wyróżnia gama kolorystyczna i oniryczna, nieco surrealistyczna adaptacja tematu zetknięcia ludzi, kultur i zwyczajów. O swojej sztuce Nowosielski pisał: "Rodzaj malarstwa, który uprawiam, może być na wiele sposobów interpretowany. Mógłbym się powoływać na dość rozległe zaplecze przemyśleń filozoficznych i światopoglądowych, ale uważam, że najlepiej będzie, jeżeli powiem po prostu, że malarstwo jest dla mnie czynnością, która umożliwia mi optyczne rozgraniczenie radości od smutku" (Plastycy o plastyce. 8 pytań skierowanych do Jerzego Nowosielskiego, "Przegląd Kulturalny", nr 17, 25-30.04.1957).


W 1940 rozpoczął studia w krakowskiej Kunstgewerbeschule. Od 1944 członek Polskiej Akademii Umiejętności. Członek Grupy Młodych Plastyków i Grupy Krakowskiej. W latach 1976-92 był profesorem ASP w Krakowie. Malarz, rysownik, scenograf, twórca kompozycji figuralnych, martwych natur, aktów, pejzaży i obrazów sakralnych, w których łączył elementy nowoczesne z wpływami sztuki bizantyjskiej. Jego niepowtarzalny styl charakteryzuje się stosowaniem płaskiego układu barwnych plam obwiedzionych czystą linią konturu i syntetyzującym widzeniem codzienności. Jest autorem licznych polichromii w kościołach (m. in. w kościoła św. Ducha w Nowych Tychach, kościoła w Wesołej k. Warszawy, cerkwi w Lourdes we Francji) oraz ikonostasów (m. in. w cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej w Krakowie). Prace artysty znajdują się w licznych zbiorach muzealnych w Polsce i w kolekcjach prywatnych (USA, Kanada, Francja, Niemcy). W 1993 został laureatem Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury.