TABOR MYŚLIWSKI w PODRÓŻY, 1881

Obraz reprodukowany i opisywany w Tygodniku Powszechnym, nr 20, 4 (16) maja 1880.
Autor rysunku na drzewie: Józef Brandt.
Z ekspertyzy Mariusza Klareckiego: Wyjątkowej klasy płótno z najlepszego okresu twórczości artysty. Obraz prawdopodobnie nigdy wcześniej nie był na ziemiach polskich wystawiany, ani reprodukowany (z wyjątkiem Tygodnika Powszechnego). Jest to jeden z bardzo nielicznych obrazów reprodukowanych w formie graficznej osobiście przez Brandta. Zdecydowaną większość obrazów malarza rytował Józef Szerner, jeden z najzdolniejszych uczniów Brandta. Józef Brandt był wówczas u szczytu popularności, nie chciał już wykonywać graficznych wersji swoich płócien, podejmował nowe wyzwania na gruncie malarskim. Do pracowni artysty zaczęły wówczas przychodzić niemal masowe zamówienia; równocześnie rosło zapotrzebowanie na reprodukcje obrazów mistrza w ilustrowanych czasopismach na terenie byłego Królestwa Polskiego.
Z płótna Brandta emanuje energia i naturalność. Zacytujmy jednego z ówczesnych krytyków, J. Wojciechowskiego (Tygodnik Ilustrowany, 1876), "główną kompozycji Brandta zaletą jest uderzająco trudne, a niezwykłe połączenie dwóch krańców: dosadnej realności z pierwiastkiem fantastycznym, wyrosłym na gruncie swobody i siły. Obrazy jego czynią zadość wszelkim wymaganiom ścisłego rysunku, bez żadnych dodatków, zaokrągleń, lub modyfikacji, rysunku o liniach nieubłaganie pewnych, matematycznie rzeczywistych [...] Wszędzie jest biegłym znawcą w obraniu punktu widzenia, tak aby przedmiot zyskiwał, czy to przez malowniczość strojów, czy skutkiem perspektywy, która u niego zwykle bywa wyborną...." Kilka płócien artysty z lat siedemdziesiątych istotnie charakteryzuje ciekawa, rozległa perspektywa, nadająca obrazom ujęcie panoramiczne. Do najciekawszych przykładów należą niewątpliwie: Bitwa pod Wiedniem (1873) z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie oraz Odbicie jasyru (1878) z Muzeum Narodowego w Warszawie. Bliższe Taborowi jest z pewnością Odbicie jasyru - znane również jako Bitwa pod Martynowem, które autor zakomponował w podobny sposób. Kłębiąca się centralnie w dali, zmieszana masa ludzi, koni oraz fragmenty obozowiska prowadzą wzrok widza wąską groblą do postaci pierwszoplanowych, niemal wychodząc poza obraz. Po lewej stronie widoczne są mokradła, po prawej góry. Niebo, chociaż wyjątkowo jak na Brandta pochmurne, rozlewa się leniwie w górnej partii obrazu. [...]Niewątpliwie najbliższy kompozycyjnie, aczkolwiek odmienny w temacie i sposobie ujęcia, jest publikowany w Tygodniku Ilustrowanym(1878, t.5, s. 376-377) obraz zatytułowany Żydzi prowadzący konie na targ, powstały około 1878 roku. Wąską rozmiękłą groblą wśród mokradeł, wzmocnioną powbijanymi palami, posuwa się zaprzęgnięty w konie wóz, z tyłu przywiązane są trzy inne konie, przeznaczone prawdopodobnie na sprzedaż. W dali na horyzoncie majaczy za mgłą miasteczko. Patrząc na ten obraz i na Tabor myśliwski w podróży można odczuć podobny nastrój. Różnica jest jednak zasadnicza. Żydzi prowadzący konie na targ jakby zatapiają się w obrazie, Tabor myśliwski w podróży wychodzi oglądającemu naprzeciw. O twórczości Brandta współcześni malarzowi krytycy mówili: "dosięgnął kresu swobody i przestworu szybkim, niepowstrzymanym pędem". Jego wyjątkowy talent, zmysł obserwacyjny, oraz do mistrzostwa opanowana technika zostały docenione licznymi nagrodami i wyróżnieniami w całej Europie (m. in. złote medale na wystawach w Monachium, Wiedniu i Berlinie). Brandt znany był również ze swojej ofiarnej pomocy, jaką niósł Polakom rozwijającym swe skrzydła w Monachium. Przez jego pracownie w Monachium i Orońsku przewinęła się ponad setka malarzy, w tym wielu najwybitniejszych polskich malarzy przełomu wieków, nie brakowało również uczniów z innych krajów. "Nadizarskie Ateny" - jak nazywano Monachium, przysporzyły artyście grono licznych przyjaciół i wielbicieli znane był dom państwa Brandtów ze swojej gościnności, artysta posiadał tam również swoją pracownię wyposażoną w przepyszny zbiór historycznych pamiątek z podróży na Ukrainę i Podole. Zimą Brandt mieszkał ze swoją rodziną w Monachium, latem malarz gościł w swojej posiadłości pod Radomiem w Orońsku całą rzeszę polskich artystów, tam również prowadził nieformalną szkołę, nazywaną "szkołą Brandta". Twórczość Brandta pozbawiona była patosu, nie interesowały go też wielkie dla historii Polski wydarzenia. Realia malowanych scen osadził w barwnym XVII i XVIII wieku. Pokazywał staropolską codzienność, jednym razem były to sceny rodzajowe, czy polowania, kiedy indziej wielkie wyprawy wojenne, bitwy, potyczki. J. Wojciechowski pisał o twórczości Brandta: " ...Obrazami tymi są sceny przeszłości, gdzie nie ma kwileń, czczych marzeń, konwencjonalnych rysów. Typ, energia, dzielność i prawda, śmiałość, nieustraszoność, żelazny hart duszy, coś pokrewnego z huraganami i gromem [...] oto co patrzy z obrazów Józefa Brandta..."