WYZWOLENIE, 1906

Wystawiana:
Józef Gabowicz, Salon Seweryna Jasieńskiego, Warszawa, 1923

Bibliografia:
W. Wankie, Ze sztuki..., s. 11
L.Dreikurs, W pracowni jubilata, nasz Przegląd, 1937, nr. 277, s. 9
Renata Piątkowska, "Szczęśliwy artysta Gabowicz...", w: Rzeźba polska przełomu XIX i XX wieku, Studia pod redakcją Jerzego Malinowskiego, DiG, Warszawa, 2007, s.40, 41, il. 13, 14

Rzeźba wydostającej się spod skały nagiej kobiety ma czytelne inspiracje Rodinem. Przez współczesnych była różnie interpretowana. Wankie widział w niej oswobodzoną Polskę. Dreikurs żydowską kobietę wyzwalającą się jak cały naród z niewoli. Pozbawiona patosu jest raczej symbolem cierpienia i walki o wolność niż zwycięstwa.

Rzeźbiarz. Pochodził z ubogiej rodziny. Dzięki pomocy dr. Frenkla, który opłacał jego naukę, mógł uczyć się u L. Kucharzewskiego i W. Gersona. Studiował w warszawskiej Klasie Rysunkowej i - jako wolny słuchacz, stypendysta H. Wawelberga - w Cesarskiej Akademii Sztuk w Petersburgu (1885-1895). Później wyjechał do Paryża, gdzie kształcił się pod kierunkiem A. Rodina i J. Thomasa. Debiutował na paryskich Salonach. Od 1901 mieszkał w Warszawie, pracując jako rytownik w zakładzie odlewniczym Braci Łopieńskich. Wystawiał swe prace m.in. w: Warszawie (także na pierwszej wystawie artystów żydowskich w 1911), Paryżu, Petersburgu, Kijowie i Mińsku. W 1910 r. Francja przyznała mu palmę oficerską Legii Honorowej za całokształt twórczości. Podczas I wojny światowej przebywał w Moskwie. W 1915 r. zorganizował tam wystawę na rzecz uchodźców polskich. Po powrocie do Warszawy wystawiał w ŻTKSP. Sztuka Gabowicza ukształtowała się pod wpływem dziewiętnastowiecznego naturalizmu. Ulubionymi tematami artysty była sentymentalnie pokazana i tragedia ludzka (Ostatnia kropla, Wieści zza morza) oraz motywy symboliczne (Żywa struna). Z powodzeniem uprawiał rzeźbę portretową (m.in. portrety H. Wawelberga, L. Zamenhofa, J. Blocha) i medalierstwo (np. medale portretowe i popiersie Elizy Orzeszkowej). Duża kolekcja jego rzeźb, ocalona z pracowni artysty, znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego.