KRZYŻ PRZYDROŻNY, 1907

Malarz, akwarelista i pedagog. Studia malarskie, rozpoczęte w 1869 roku w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a kontynuowane w Akademii Sztuk P?ięknych w Monachium w pracowniach Alexandra Straehubera i Johanna L. Raaba, ukończył ostatecznie - pokonując ograniczenia i wszelkie trudności wynikające z chłopskiego pochodzenia i wiążącego się z nim statusu materialnego - w roku 1882 w swej macierzystej uczelni, która po latach (1895-1909) powołała go na swego rektora i którą - po apodyktycznych rządach Matejki - zreformował i skutecznie zmodernizował. Jego talent rysowniczy i ilustratorski, oczywisty już w półamatorskich pracach z okresu, gdy - jako dokumentalista oraz mierniczy - pracował na Ukrainie (w okolicach Humania i w Odessie) oraz w Szwajcarii przy budowie linii kolejowych, eksplodował podczas przedsięwziętej w roku 1885 podróży dookoła świata. Przełomowe znaczenie dla jego kariery miały akwarele rejestrujące przebieg słynnych polowań, organizowanych w Nieświeżu przez Antoniego Radziwiłła (z roku 1886, i liczne, późniejsze repliki), które znalazły uznanie w oczach najdostojnniejszego gościa księcia - ordynata: Wilhelma księcia Pruskiego (przyszłego cesarza Wilhelma II). Zaproszony przezeń do Berlina, Fałat na prawie dziesięć lat związał się z dworem pruskim, antycypując w tamtejszym środowisku późniejszy sukces Wojciecha Kossaka. W niepodległej Polsce, po przejściu na emeryturę, osiadł w swej posiadłości w Bystrej na Śląsku, do końca swych dni utwierdzając swą pozycję najbieglejszego pod względem warsztatowym polskiego pejzażysty, wypowiadającego się przede wszystkim za pośrednictwem techniki akwarelowej.
Akwarela wyjątkowej klasy artystycznej, brawurowo malowana po części półsuchym pędzlem, o nieczęstym w oeuvre Fałata temacie (symbolika wyłożona w dedykacji), powstała, jak się wydaje, specjalnie jako prezent ślubny (a nie wybrana została z zasobów pracownianych). Obdarowanymi byli zapewne: Leopold (?) hr. Podstazky-Liechtenstein, właściciel wsi Sławków (Schlakau) pod Opawą na Śląsku, członek wiedeńskiej Izby Panów, który zaślubił spolonizowaną Węgierkę z rodziny Szalay, zapewne córkę lub siostrę jednego z właścicieli dóbr (i pałacyku) w Szczawnicy Niżnej - braci Władysława i Tytusa.
Obraz może być identyczny z tym, który w roku 1930 należał do "Dyr. [ektorostwa] Tymienieckich" w Katowicach (zob.: Wystawa dzieł Juljana (sic) Fałata w Katowicach. Związek Artystów