PEJZAŻ GÓRSKI, 1900

Malarz, akwarelista i pedagog. Studia malarskie, rozpoczęte w 1869 w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a kontynuowane w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium w pracowniach Alexandra Straehubera i Johanna L. Raaba, ukończył ostatecznie pokonując ograniczenia i wszelkie trudności wynikające z chłopskiego pochodzenia i wiążącego się z nim statusu materialnego w 1882 w swej macierzystej uczelni, która w latach (1895-1909) powołała go na swego rektora i którą - po apodyktycznych rządach Matejki zreformował i skutecznie zmodernizował. Jego talent rysowniczy i ilustratorski, oczywisty już w półamatorskich pracach z okresu, gdy jako dokumentalista oraz mierniczy - pracował na Ukrainie (w okolicach Humania i w Odessie) oraz w Szwajcarii przy budowie linii kolejowych, eksplodował podczas przedsięwziętej w 1885 podróży dookoła świata. Przełomowe znaczenie dla jego kariery miały akwarele rejestrujące przebieg słynnych polowań organizowanych w Nieświeżu przez Antoniego Radziwiłła (1886 i liczne późniejsze repliki), które znalazły uznanie w oczach najdostojniejszego gościa księcia ordynata: Wilhelma ks. Pruskiego (przyszłego cesarza Wilhelma II). Zaproszony przezeń do Berlina Fałat na prawie dziesięć lat związał się z dworem pruskim, antycypując w tamtejszym środowisku późniejszy sukces Wojciecha Kossaka. W niepodległej Polsce, po przejściu na emeryturę, osiadł w swej posiadłości w Bystrej na Śląsku, do końca swych dni utwierdzając swą pozycję najbieglejszego pod względem warsztatowym polskiego pejzażysty, wypowiadającego się przede wszystkim za pośrednictwem techniki akwarelowej.

Prezentowany pejzaż, perfekcyjny pod względem warsztatowym, jest stosunkowo wczesnym świadectwem przełomu, jaki dokonywał się w twórczości Fałata począwszy od końca ostatniej dekady XIX w., kiedy to artysta stopniowo porzucał kategoryczny wcześniej imperatyw imitowania efektu obrazu olejnego w technice akwarelowej, zmierzając ku efektom jednoznacznie malarskim. Interesująca jest również nieczęsta w dziełach późniejszych kompozycja i układ planów, ze stosunkowo niewielką partią nieba, wykorzystującą naturalną barwę papieru.