PORTRET KOBIETY Z CZOŁEM PRZEWIĄZANYM CHUSTKĄ, 1909-1920

Julian Fałat, malarz, akwarelista i pedagog. Studia malarskie, rozpoczęte w 1869 w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a kontynuowane w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium w pracowniach A. Strähubera i J. L. Raaba, ukończył ostatecznie - pokonując ograniczenia i wszelkie trudności wynikające z chłopskiego pochodzenia i wiążącego się z nim statusu materialnego - w 1882 w swej macierzystej uczelni, która po latach (1895-1909) powołała go na swego rektora, którą zreformował i - po apodyktycznych rządach Matejki - skutecznie zmodernizował. Jego talent rysowniczy i ilustratorski, oczywisty już w półamatorskich pracach z okresu, gdy - jako dokumentalista oraz mierniczy -
pracował na Ukrainie (w okolicach Humania i w Odessie) oraz w Szwajcarii, eksplodował podczas przedsięwziętej w 1885 podróży dookoła świata. Przełomowe znaczenie dla jego kariery miały akwarele rejestrujące przebieg słynnych polowań, organizowanych w Nieświeżu przez Antoniego Radziwiłła (1886, i liczne, późniejsze repliki), które znalazły uznanie w oczach dostojnego gościa księcia - ordynata: Wilhelma ks. Pruskiego (przyszłego cesarza Wilhelma II). Zaproszony przezeń do Berlina, Fałat na prawie dziesięć lat związał się z dworem pruskim, antycypując w tamtejszym środowisku późniejszy sukces W. Kossaka. W niepodległej Polsce, po przejściu na emeryturę, osiadł w swej posiadłości w Bystrej na Śląsku, do końca swych dni utwierdzając swą pozycję najbieglejszego pod względem warsztatowym polskiego pejzażysty wypowiadającego się w technice akwarelowej.
Prezentowana akwarela - nastrojowy, pełen uroku portret, malowany nader swobodnie, a zarazem niezwykle subtelnie powstała naszym zdaniem, sądząc po cechach formalnych i sposobie sygnowania, w drugiej dekadzie XX w. (omal na pewno po 1909) i wydaje się przynależeć do grupy intymnych, w żadnej mierze niekomercyjnych, przedstawień rodziny artysty względnie osób z grona jego najbliższych przyjaciół. Możliwe, że do handlu antykwarycznego szybko jednak trafił, może być bowiem tożsamy ze Studium głowy, które w 1930 znajdowało się w krakowskim Salonie Sztuki Horowitza (por.: Wystawa dzieł Juliana Fałata w Katowicach, Związek Artystów Plastyków na Śląsku, jesień 1930 roku, poz. 43, s. 11).