Portret mężczyzny

Sztuka portretu towarzyszyła Julianowi Fałatowi przez cały okres jego działalności twórczej. Mistrz akwareli portretował zarówno osoby ze swojego otoczenia, wybitne osobistości intelektualnej elity, jak i postaci napotkane podczas licznych podróży. Prace te były pochlebnie oceniane przez krytyków oraz publiczność, która chętnie zamawiała u niego swoje podobizny. Wiktor Gomulicki, oglądając jedną z wystaw artysty, z największym entuzjazmem podchodził do dzieł portretowych malarza: "Portrety malowane farbami przez Fałata są ostatnim wyrazem akwareli. Mistrzem trzeba być nie lada, aby z chaotycznego na pozór zmieszania plam i plamek różnobarwnych wydobyć twarz ludzką żywą, uduchowioną, pełną wyrazu właściwego i temperamentowej odrębności". To właśnie w portretach pędzla Fałata objawia się geniusz operowania farbą wodną. Wzajemne przenikanie się plamek farb współtworzy niesamowite efekty światłocienia, przestrzenności oraz jakości fakturowych malowanych form. Doskonałe wyczucie akwarelowego medium łączy się z umiejętnością odzwierciedlenia indywidualnych, zawsze intrygujących cech psychologicznych modela. Wyjątkowy jest również sposób kadrowania portretów, gdzie ciało modela jest zazwyczaj zamknięte w wąskim ujęciu oraz przesunięte wobec środkowej osi kompozycji, co podkreśla niesamowity, nieco niepokojący nastrój portretów.


Julian Fałat był malarzem i pedagogiem - jednym z najwybitniejszych artystów polskich okresu przełomu XIX i XX wieku. Był członkiem polskich i europejskich stowarzyszeń twórczych oraz Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Za swoje obrazy wielokrotnie odznaczany był medalami na wystawach międzynarodowych. W latach 1869-71 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Władysława Łuszczkiewicza i Leona Dembowskiego. Naukę kontynuował w akademii monachijskiej u Alexandra Strähubera i Johana Leonhardta Raaba (1877-80). Po studiach wiele podróżował - odwiedził Paryż, Rzym, Hiszpanię, a w 1885 odbył podróż dookoła świata. W 1886 roku podczas polowania u ks. Radziwiłłów w Nieświeżu poznał późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II - dla którego następnie w latach 1886-95 pracował w Berlinie jako malarz nadworny. Był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Po powrocie do kraju był dyrektorem w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (1895-1910), a w latach 1905-09 rektorem tej uczelni. Po przejściu na emeryturę w 1910 roku, osiadł w miejscowości Bystra koło Bielska - Białej. Był znakomitym akwarelistą, malował także olejno. We wcześniejszym okresie tworzył w konwencji realistycznej, z czasem rozjaśnił i wzbogacił paletę, a w akwarelach wprowadzał rozlewną plamę barwną. Zasłynął jako malarz scen myśliwskich rozgrywających się najczęściej w zimowej scenerii; malował też pejzaże, wiejskie sceny rodzajowe, portrety, widoki miejskie.