FILTRATION, 1978-1980 r.

Od 1950 artysta żył i tworzył w Stanach Zjednoczonych. Wybitny przedstawiciel op artu. Nazwa kierunku wzięła się od tytułu jego ekspozycji w 1964 roku - „Optical Paintings”. Uczestnik słynnej nowojorskiej wystawy „The Responsive Eye” w Museum of Modern Art w 1965.

Jego prace cechuje porządek i symetria. Podstawę wielu kompozycji stanowi kwadrat, dzielony przy pomocy wyraźnie zaznaczonej siatki na małe kwadraciki. Podczas gdy linie siatki wyznaczają sztywną konstrukcję, barwa nie poddaje się tej dyscyplinie, tworząc płaszczyzny o niemożliwych do określenia granicach. Jednak kolor ulega zmianie nasycenia koncentrycznie - od środka ku krawędziom lub odwrotnie. O znaczeniu siatki w twórczości Stańczaka pisała Marta Smolińska: „Stańczak, wychodząc naprzeciw skłonności oka ludzkiego do poszukiwania porządku, bardzo często bazą dla swoich kompozycji czyni regularne tła. Działają one niczym systemy, w których każdy element ma swoje przewidywalne miejsce. Tworzą je układy linii pionowych lub ukośnych, rozmieszczonych w rytmicznych odstępach, bądź siatki o różnym stopniu gęstości [...]. Zdaniem Stańczaka stosowanie takich właśnie rozwiązań wizualnych przyczynia się do uzyskania efektu spójności i totalności poszczególnych dzieł. [...] Rozpoznając powtarzalne rytmy w obrazie, doznajemy ukojenia, ponieważ są one dla nas czymś absolutnie naturalnym i dającym nam poczucie bezpieczeństwa. [...] Stańczak, traktujący formy jako pojemniki na kolor, niezwykle często multiplikuje owe kontenery właśnie w formę siatki” (M. Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 139-140).