Folding Secrets, 1967 r.

"Folding Secrets" powstały w 1967, kiedy Julian Stańczak właśnie wkroczył w apogeum swojej wielkiej kariery. A rozpoczęła się ona w 1964, gdy jego wystawę w Ohio zobaczyła nowojorska marszandka Martha Jackson. Zupełnie odmienne od abstrakcyjnego ekspresjonizmu, modnego w tamtym czasie, a w Europie nazywanego taszyzmem, precyzyjnie wykonane i gładkie prace artysty bardzo się wyróżniały i stanowiły prawdziwy "powiew świeżości". Zafascynowana Jackson jeszcze w tym samym roku zorganizowała Stańczakowi wystawę w swojej galerii w Nowym Jorku i nadała jej nazwę "The Optical Paintings". Obrazy oparte na rytmie poziomych i pionowych pasów, które młody malarz z Polski aranżował w wibrujące układy, przyniosły mu sławę, przez co stał się częścią jednego z najważniejszych zjawisk w historii XX-wiecznej sztuki: malarstwa optycznego. To właśnie od nowojorskiej wystawy Stańczaka wzięła się nazwa op-art, a on sam stał się prekursorem tego nurtu w latach 60.
Wkrótce, jak pisała Maria Poprzęcka, op-art był "(...) wszędzie. Były opartowskie wystawy, sukienki, tkaniny, biżuteria, naczynia, pościel, gadżety, plakaty, reklamy..." (Maria Poprzęcka, Przypomnienie opartowskiej sukienki, [w:] Abstrakcja i kinetyka, katalog wystawy w Atlasie Sztuki, 19.06-13.09.2009, s. nlb). Niezbywalną pozycję nurtu na międzynarodowej arenie sztuki ostatecznie ugruntowała wystawa "The Responsive Eye", zorganizowana w 1965 w słynnym Museum of Modern Art w Nowym Jorku, na której znalazły się prace Juliana Stańczaka.
Paradoksalnie, Stańczak nigdy nie utożsamiał się z op-artem. Mówił: "Nie uważam się za 'ojca op-artu', nienawidziłem tytułu mojej pierwszej solowej wystawy". Jego dzieła abstrakcyjne nie miały łudzić oka, lecz stanowić emocjonalny zapis codziennych wrażeń zmysłowych. Artysta za pomocą prostych form geometrycznych - kwadratów, prostokątów i kół - przekazywał odbiorcom złożony świat swoich własnych przeżyć. Ich pełne zrozumienie jest możliwe dzięki spokojnemu, kontemplacyjnemu obcowaniu z obrazem. Sztuka ta ma narracyjny charakter: zachęca widzów do kontaktu z wewnętrznym światem przeżyć twórcy i odczytywaniem jego historii w linearny sposób.
Główną inspiracją autora "Folding Secrets" stało się wnikliwe studiowanie natury i relacji kolorystycznych występujących w obserwowanej rzeczywistości. W realizacjach tych widać również inspiracje dźwiękiem - spójność poszczególnych elementów kompozycji, ich złożoność i współbrzmienie nawiązują do stabilnej linii melodycznej w utworze muzycznym. Artysta mówił o swojej sztuce: "Przede wszystkim interesuję się kolorem - energią różnych długości fal świetlnych i ich przeciwieństwem. Podstawowym zadaniem koloru jest zrodzenie światła. Ale światło nieustannie się zmienia: jest nieuchwytne. [W swojej pracy] wykorzystuję energię tego przepływu, gdyż oferuje mi on plastyczność akcji na powierzchni płótna... Kolor jest abstrakcyjnym, uniwersalnym - ale też osobistym i prywatnym doświadczeniem. Przede wszystkim oddziałuje na nasze emocje, nie zaś logikę, tak jak rzeczy namacalne".
Różnicę pomiędzy twórczością Juliusza Stańczaka a innymi przedstawicielami op-artu rozpoznał już w latach 60. słynny krytyk Donald Judd. Dostrzegł on w dziełach polsko-amerykańskiego artysty ekspresję angażującą widza zupełnie obcą tym malarzom, którzy skupiali się na eksperymentach formalnych.
Donald Judd widział twórczość Stańczaka przez pryzmat jego niebywałej biografii. Urodzony w małej miejscowości w Polsce, jeszcze jako dziecko został wywieziony wraz z rodziną na Syberię, gdzie wkrótce stracił władzę w prawej ręce. Pomimo niepełnosprawności udało mu się zbiec. W wieku 14 lat dołączył do armii i zdezerterował. Przebył drogę przez Bliski Wschód, południową Azję i Afrykę, by wreszcie udać się najpierw do Wielkiej Brytanii, a następnie do USA. Artysta, podobnie jak wielu innych, odcinał się od traumatycznej przeszłości. Aczkolwiek cytowana Maria Poprzęcka zauważyła, że sztuka geometryczna głęboko łączyła się z wojną jako programowe poszukiwanie "jasności, stabilności i ładu", który miał położyć kres wspomnieniu o okrutnej przeszłości.


Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Vleveland w Ohio.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.