ODPOCZYNEK W PODOLSKIEJ STADNINIE, 1891

Obraz po starannej konserwacji, rama i szkło z epoki.
Juliusz Kossak znany jest z wybitnej umiejętności malowania koni. Umiał przedstawiać w różnych ujęciach konie wielu ras, zwłaszcza araby czystej krwi. Pokazywał je m.in. samodzielnie, w portretach konnych i w scenach rodzajowych, zarówno mu współczesnych, jak i historycznych. Jednym z takich "końskich" tematów Kossaka był widok stadniny, a więc koni nieosiodłanych, będących na swobodzie.

Mogły to być konie na pastwisku na tle zabudowań majątku (np. Stadninka na łące, akwarela z 1891 r. w Muzeum Narodowym w Krakowie) lub w stepie - wśród łąk i pól. Często Kossak malując stadninę przy zabudowaniach majątku, obok pasących się koni portretował ich właścicieli. Przy stadninie w stepie umieszczał zaś grupę chłopów. Z majątków odwiedzanych przez artystę, na pierwszym miejscu należy wymienić Jarczowce (pow. złoczowski) Juliusza hr. Dzieduszyckiego ze znaną w całej Europie, największą w Galicji, hodowlą arabów czystej krwi. Była to też Biała Cerkiew Władysława hr. Branickiego, Sławuta Romana ks. Sanguszki i Winniczki Stanisława hr. Dunin-Borkowskiego. Majątków tych w Galicji Wschodniej, na Podolu, Wołyniu i Ukrainie było znacznie więcej. Jedną z najlepszych prac Juliusza Kossaka przedstawiających stadninę jest akwarela Stadnina na Podolu z 1886 r. (Muzeum Narodowe w Krakowie). Nasza akwarela z grupą koni pasących się na stepie podolskim oraz parą pastuszków na pierwszym planie ma, tak jak inne tego typu prace Kossaka, sielski charakter. Podobna do niej kompozycyjnie jest, powstała w następnym roku, akwarela Zaloty przy stadninie o wymiarach 18,5 x 26 cm (repro dukowana: K. Oiszański, Juliusz Kossak, Warszawa 1988, il. 623 i K. Olszański, Juliusz Kossak, wyd. 2, Kraków 2000, il. 547). Te oba warianty kompozycyjne zapewne oparte są na wspomnieniach Kossaka z pobytu na Podolu.
We wcześniejszej akwareli na horyzoncie widzimy cerkiewkę, na późniejszej wiatrak; zwraca też uwagę nieco inne ustawienie koni.