PEJZAŻ Z BUKOWINY (DOLINA PRUTU), 1910

Plecy oklejone fragmentem składki krakowskiego "Czasu" z 25 lipca 1910 roku (co precyzyjnie, jak rzadko, wyznacza datę ante quem); tamże na taśmie oklejającej obwód u dołu po lewej ołówkiem: 962 (adnotacja introligatora), powyżej, nieco po prawej nalepka: w drukowanym, secesyjnym kartuszu wpis atramentem, teraz zaklejony taśmą (nazwisko niegdysiejszego właściciela).

Leon Wyczółkowski, malarz, pastelista i akwarelista, odnowiciel i mistrz litografii polskiej, pedagog, jeden z najważniejszych twórców epoki Młodej Polski; artysta przywiązujący wielką wagę do doskonałości swego (niejednokrotnie eksperymentalnego) warsztatu. Naukę malarstwa rozpoczął w warszawskiej Klasie Rysunkowej W. Gersona (1869-74), by kontynuować ją w Akademii monachijskiej u A. Wagnera (1877-79) oraz w oddziale kompozycji krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych pod opieką J. Matejki (1877-79). Po kilku latach podróży po Wołyniu, Ukrainie i Podolu w 1895 r., w związku z otrzymaniem profesury macierzystej Szkoły (od 1900: Akademii) osiadł w Krakowie (zasadniczo do r. 1929). Czas I wojny światowej przetrwał głównie w Warszawie. Ostatni okres życia spędził między Poznaniem, Gościeradzem pod Bydgoszczą i Warszawą, gdzie w Akademii Sztuk Pięknych wykładał pochłaniającą go wówczas niemal bez reszty grafikę. Należał do grupy założycieli Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka".
Prezentowany, nadzwyczaj dobrze zachowany (dzięki profesjonalnemu oprawieniu natychmiast po powstaniu) pastel nie przynależy - wbrew pierwszemu wrażeniu- do "serii" widoków tatrzańskich, rozwijanej aż do końca roku 1909, lecz powstał wiosną roku następnego, podczas podróży (1910/11) przedsięwziętej przez artystę na Huculszczyznę i Bukowinę, aż do podnóża Gorganów (m. in.: Suczawa, Jaremecz, Jabłonka, Worochty), której artystycznym plonem stało się z górą sześćdziesiąt pejzaży i widoków architektonicznych, które zaskakująco - jak nasz- łącząc brawurowo gwasz (lub akwarelę) z rysunkiem pastelem, spotkały się, mimo swego poziomu artystycznego z tak zajadłą krytyką F. Jasieńskiego "Mangghi", że dużą ich część Wyczółkowski zniszczył (zob.: Leon Wyczółkowski, Listy i wspomnienia, oprac. M. Twardowska, Wrocław 1960, s. 106-107 [Źródła do dziejów sztuki polskiej, pod red. A. Ryszkiewicz, T. XI]). Mimo to na pośmiertnej wystawie monograficznej w roku 1937 udało się zgromadzić ich jeszcze osiem (por.: Leon Wyczółkowski 1852-1936. Dzieła malarskie, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, wrzesień 1937 r., przewodnik [nr] 125, poz. 110-117, s. 37-38), wszystkie prawie identycznych z naszym wymiarów; kolejny (albo identyczny z jednym z nich - ibidem, poz. 114, s. 38) był 14 lutego 2004 r. oferowany na 32 aukcji Domu Aukcyjnego "Ostoya" (Katalog, poz. 5).