Nokturn

GOTTLIEB Leopold
Najmłodszy brat Maurycego Gottlieba, wybitnego malarza dziewiętnastowiecznego pochodzenia żydowskiego. Studia artystyczne odbył w l. 1896-1902 w krakowskiej ASP pod kierunkiem J. Malczewskiego i T. Axentowicza. Naukę kontynuował w Monachium w pracowni A. Ažbego. W 1904 r. zamieszkał na stałe w Paryżu. Był członkiem wiedeńskiego "Haagenbundu" i inicjatorem powstania krakowskiej "Grupy Pięciu" (1905). W l. 1917-1919 uczestniczył w wystawach formistów. W Paryżu związany był ze środowiskiem Montparnasse'u, szczególnie blisko z M. Kislingiem i E. Zakiem. Przedstawioną w oferowanym obrazie symboliczną scenę rozgrywającą się na tle górzystego pejzażu można interpretować jako ilustrację ewangelicznej przypowieści o miłosiernym Samarytaninie, który udziela pomocy napotkanemu na drodze podróżnemu. Jak w wielu obrazach Gottlieba - często wyobrażających biblijne motywy - najważniejsze wydaje się ograniczenie gamy barwnej do tonów rudawych brązów i zieleni oraz linearny rytm kompozycji, który budują łukowate odcinki linii powtarzające się zarówno w ludzkich postaciach jak i w pejzażu. Rytm ten sprawia, że obraz zyskuje cechy muzyczne, i że opowiedziane w Ewangelii zdarzenie przeobraża się w dziele Gottlieba w rytualny obrzęd stanowiąc jednocześnie żywą alegorią chrześcijańskiej cnoty Caritas. Przestylizowane postacie o uwysmuklonych proporcjach i umownie zaznaczonych rysach wpisane w ekspresyjnie spłaszczoną przestrzeń obrazową zyskują walor dekoratywności. Analogiczne cechy stylistyczne wykazuje należący do kolekcji W. Fibaka obraz "Chrystus w łodzi" z 1919 r. (repr. w katalogu "Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków, Muzeum Narodowe w Warszawie 1992, s. 82; "Ecole de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Muzeum Historii Miasta Łodzi 1998-1999, s. 44)