"Formy", 1957 r.

POCHODZENIE:
- kolekcja Kornela Filipowicza
- kolekcja prywatna, Polska
- Desa Unicum, 2016
- kolekcja prywatna, Polska

WYSTAWIANY:
- "Deux Artistes polonais: Maria Jarema, Maria Hiszpańska-Neumann", Musée d’Art et d’Histoire, Salle des Casemates, Genewa, kwiecień-maj 1963
- VI Bienal de São Paolo, wrzesień-grudzień 1961

LITERATURA:
- Barbara Ilkosz, Maria Jarema 1908-1958, katalog wystawy, Wrocław 1998, s. 197, poz. kat. 294
- VI Bienale de São Paolo, 1961, katalog, s. 328, poz. kat. 2

"U Jaremów ciągle rodzili się chłopcy. Było ich czterech. A potem urodziły się bliźniaczki Marysia i Bronisława. Marysia była stanowcza, energiczna. Ona była chłopcem. Rządziła całą rodziną. Chodziła w spodniach, w kaszkiecie. Marysia była pierwszą dziewczyną w Krakowie, która chodziła w spodniach".
ERNA ROSENSTEIN

"Formy" to praca, która powstała na rok przed przedwczesną śmiercią artystki. Śmiercią tym bardziej przygnębiającą, że Maria Jarema znajdowała się wówczas u szczytu swoich sił twórczych. To właśnie w 2. połowie lat 50. powstały te prace, które zalicza się do najlepszych w jej dorobku. Świadoma już nieuleczalnej choroby, Jarema pracowała ze wzmożoną intensywnością jakby w obawie, że nie uda jej się zrealizować wszystkich koncepcji. Powróciła wówczas do rzeźby, tworząc m.in. ascetyczną w formie fenomenalną "Figurę" z 1956 roku, w malarstwie natomiast skupiła się na zgłębianiu problematyki ruchu i przestrzeni.
W liście do Tadeusza Kantora Jarema pisała: "Podstawowym odkryciem malarstwa współczesnego jest wolność. Nie bezinteresowność, ani fantazja, ani oryginalność jak to się mówi 'za wszelką cenę' - ale prawo dochodzenia malarza bez zastrzeżeń, do ostatnich granic samego siebie. Swoje własne 'ja' - to dla każdego zagadnienie najbardziej pełne wątpliwości i najmniej dostępne". Tę opinię dobrze ilustruje twórczość artystki drugiej połowy lat 50. Jednym z kluczowych jej wyróżników jest technika monotypii, którą Jarema posługiwała się od 1951 roku. Jej zastosowanie w połączeniu z temperą poprzez nawarstwienie planów pozwalało artystce na uzyskanie wrażenia głębi i ruchu przestrzeni w obrazach.
Wpływ na te prace miał niewątpliwie pobyt artystki w Paryżu w 1956 roku, gdzie rok wcześniej w galerii Denise René rozkwit przeżywała sztuka kinetyczna. Jarema zetknęła się wówczas z twórczością takich artystów, jak Nicolas Schoffer, Yacov Agam, Jean Tinguely, Victor Vasarely, Jean Arp, Alexander Calder, Robert Delaunay czy Sonia Delaunay. Artystka zanotowała wówczas: "W Paryżu zaintrygowały mnie bardzo oglądane w galeriach obrazy 'ruchowe'. Nie chodzi tu o znany nam ruch iluzyjny, ale o realny ruch elementów obrazu, w jednym przypadku wywołany ukrytym mechanizmem, w drugim zmianami usytuowania się przechodzącego widza, czyli oka w stosunku do obrazu. Realizatorzy pierwszego typu to Tinguely i Malina; drugiego Vasarely, Agam, Soto".
Efemeryczne formy w obrazach Jaremy odbite w technice monotypii kontrastują z syntetycznymi, zgeometryzowanymi plamami barwnymi naniesionymi temperą. "Aluzje cielesne zanikają. Kapryśna plątanina fragmentarycznych postaci ustępuje miejsca abstrakcyjnemu porządkowi kształtów. Dynamiczne formy, niekiedy płynne i liryczne, niekiedy zaś niespokojnie rozedrgane, przypominają nałożone na siebie wielobarwne szkiełka. Mnogość warstw i zmienność rządzących nimi rytmów zamyka czasoprzestrzeń w dwóch wymiarach obrazu. Precyzyjne i klarowne, a równocześnie arcymalarskie prace artystki z lat najpóźniejszych spotkały się z wielkim uznaniem" (Agata Małodobry, Maria Jarema, Kraków 2008, s. 26).
Ukoronowaniem sukcesów był udział Marii Jaremy w Biennale w Wenecji w 1958 roku, gdzie jej prace znalazły się obok obrazów Artura Nachta-Samborskiego i Wacława Taranczewskiego. Spośród polskich artystów nagroda przypadła jedynie Marii Jaremie. W większości pawilonów prezentowano prace z nurtu informel, do głosu zaczynało dochodzić również malarstwo materii. Poetyckie, wyważone kompozycje Jaremy stanowiły na tym tle zjawisko całkowicie odrębne.
W krakowskim środowisku artystycznym indywidualność i siła charakteru Marii Jaremy zaznaczyły się wyjątkowo silnie, jak pisała Helena Blum: "jej autorytet był nienaruszalny. Obok zalet umysłu i serca cechowało Marię niezwykłe poczucie moralności, zwłaszcza w sprawach artystycznych; umiała rozstrzygać wszelkie dyskusje, kontrowersje i spory. Pewna była słuszności swoich własnych przekonań, lecz szanowała również osiągnięcia swoich kolegów, zwłaszcza z Grupy Krakowskiej. W restytuowanej Grupie Krakowskiej, w której była jednym z nielicznych przedstawicieli przedwojennej formacji, ceniono ją również za własną orientację artystyczną. Przypomnieć należy, że były to lata pookupacyjne, kiedy przyszedł czas na rozbudzenie życia artystycznego, na podjęcie decyzji i wybór drogi. Analogiczna sytuacja zaistniała zresztą po roku 1945 w Paryżu, oczywiście w innych rozmiarach, w kolosalnym napięciu" (Maria Jarema, Wspomnienia i komentarze, Kraków 1992, s. 37).

Studiowała w latach 1929-35 w krakowskiej ASP w pracowni X. Dunikowskiego. Jeszcze w okresie studiów związała się z Grupą Krakowską, skupiającą awangardowych plastyków o radykalnych poglądach artystycznych i społecznych. Uczestniczyła w wystawach Grupy oraz ZZPAP prezentując początkowo rzeźby, a dopiero od 1938 obrazy. Równocześnie współpracowała jako scenografka i aktorka z teatrem "Crico", założonym przez jej brata, Józefa Jaremę oraz z teatrzykiem kukiełkowym Adama Polewki. W 1937 wyjechała na kilkumiesięczne studia do Paryża. W okresie powojennym brała czynny udział w życiu politycznym i artystycznym krakowskiego środowiska plastycznego. Wiele wystawiała w kraju i za granicą (m.i. na XXIX Biennale w Wenecji), uczestniczyła w konkursach scenograficznych i rzeźbiarskich, współpracowała podobnie jak poprzednio z teatrem, tym razem "Cricot 2" Tadeusza Kantora. Lata pięćdziesiąte stanowiły również apogeum rozwoju jej twórczości malarskiej. Powstały wówczas cykle monotypii Głowy, Wyrazy, Rytmy, Filtry i Penetracje. Artystka stworzyła własny, oryginalny świat form obdarzonych wielką siłą wyrazu potęgowaną przez kompozycję karzącą im przenikać się w ruchliwych, zmiennych układach.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.