Kompozycja, 1955 r.

POCHODZENIE:
- kolekcja artystki
- Galeria Zapiecek, Warszawa
- kolekcja prywatna, Kraków

"Sztuka jest agresją. Burzy zastane pojęcia i wyobrażenia przeciwstawiając im nowe".

– MARIA JAREMA

Maria Jarema uznana była za bezkompromisową artystką, która wciąż na nowo podejmowała kolejne artystyczne wyzwania, ale także niezłomnie broniła swej pozycji kobiety i artystki. Prezentowana na aukcji kompozycja została namalowana trzy lata przed przedwczesną śmiercią i stanowi podsumowaniem jej doświadczeń i artystycznych poszukiwań. W okresie powojennym twórczyni rozpoczęła intensywne eksperymenty wokół zagadnień przestrzenni oraz ruchu. Poszukiwała także nowych form wyrazu poprzez niecodzienne zestawianie różnych artystycznych mediów. W latach 50. w obrębie jednej pracy łączyła technikę monotypii oraz tempery. Czerń, będąca pokłosiem użycia grafiki, zestawiona z lekkimi i barwnymi płaszczyznami, tworzyła wrażenie przenikania się kolorów. Zestawianie form solidnych z efemerycznymi, ciemnych z pastelowymi, stanowiło źródło budowania napięć, tworzenia iluzji przestrzenności i dynamiki. Maria Jarema wywodziła się z artystycznej rodziny, jej matka była pianistką, zaś starszy brat był uczniem Pankiewicza, który kontynuował swoją edukację w Paryżu. W ramach sprzeciwu wobec kierunku obranego przez brata, ale także wobec społecznych konwenansów i podziału na role, podjęła decyzję do zapisania się do pracowni rzeźby profesora Xawerego Dunikowskiego. Wbrew obiegowej opinii jakoby rzeźba była typowo męskim zajęciem, artystka szybko zyskała uznanie w oczach wymagającego nauczyciela. Bliskie znajomości zawarte na studiach wkrótce ewoluowały, by przemienić się w Grupę Krakowską. Jaremianka należała do niej przed wojną i pomagała w reaktywowaniu grupy po odwilży w 1957 roku. Młodych twórców należących do tego stowarzyszenia jednoczyła fascynacja nowoczesnymi kierunkami w sztuce europejskich pierwszych dekad XX wieku, oraz artystami takimi jak Chagall, Picasso, Léger.

Tworzone przez Marię Jaremę formy przestrzenne znamionowały zainteresowanie światem organicznym i lokowały się między abstrakcją a przetworzonymi i deformowanymi kształtami wywiedzionymi z obserwacji otaczającej rzeczywistości. Artystka od początku swej drogi twórczej była niezwykle wyczulona na wszelkie nowe impulsy artystyczne i bacznie obserwowała rozwój europejskiej sztuki. W poszukiwaniu inspiracji była bardzo selektywna i pozwalała dojść dogłosu tym rozwiązaniom i przeczuciom, które pozostawały w sferze jej własnych zainteresowań. Ważnym aspektem jej twórczości było zaangażowanie wiedzy i intelektu. Jej prace pozostawały silnie sprzężone z rozwojem nauk ścisłych, takich jak fizyka, oraz rozważaniami z zakresu filozofii. Szczególnie ważne było dla Jaremianki zagadnienie ruchu, jako jednego z głównych problemów nowoczesności. W jej dorobku znajdują się całe cykle, będące próbą rozwikłania konkretnego problemu, a na które składały się samodzielne rozwiązania połączone wspólną koncepcją, o czym świadczą tytuły tych serii taki „Filtry”, „Rytm”, „Obroty”, „Turbina”, „Ruch”. Nazwy te ujawniają szerokie spektrum zainteresowań autorki prezentowanej pracy, które sięgało od sztuk wizualnych, po literaturę, muzykę aż po zagadnienia kinetyczne.

Jej eksperymenty rozwijały się symultanicznie z rozważaniami artystów takich jak Mortensen oraz Mario Nigro, czy Vistor Vasarely. Wystawę ostatniego z artystów Jaremianka miała okazję zobaczyć osobiście w trakcie pobytu w Paryżu w 1955 roku. Na jej płótnach dostrzec można formy nawiązujące do biologicznych form, ścięgien i mięśni, jako mechanizmów odpowiedzialnych za ruch. Precyzyjnie budowane kompozycje składają się z wzajemnie przenikających się płaszczyzn oraz kształtów połączonych pulsującym rytmem, zdając się zbliżać i oddalać. Obrazy te sugerują trójwymiarowość, przypominając o rzeźbiarskim doświadczeniu artystki.

Studiowała w latach 1929-35 w krakowskiej ASP w pracowni X. Dunikowskiego. Jeszcze w okresie studiów związała się z Grupą Krakowską, skupiającą awangardowych plastyków o radykalnych poglądach artystycznych i społecznych. Uczestniczyła w wystawach Grupy oraz ZZPAP prezentując początkowo rzeźby, a dopiero od 1938 obrazy. Równocześnie współpracowała jako scenografka i aktorka z teatrem "Crico", założonym przez jej brata, Józefa Jaremę oraz z teatrzykiem kukiełkowym Adama Polewki. W 1937 wyjechała na kilkumiesięczne studia do Paryża. W okresie powojennym brała czynny udział w życiu politycznym i artystycznym krakowskiego środowiska plastycznego. Wiele wystawiała w kraju i za granicą (m.i. na XXIX Biennale w Wenecji), uczestniczyła w konkursach scenograficznych i rzeźbiarskich, współpracowała podobnie jak poprzednio z teatrem, tym razem "Cricot 2" Tadeusza Kantora. Lata pięćdziesiąte stanowiły również apogeum rozwoju jej twórczości malarskiej. Powstały wówczas cykle monotypii Głowy, Wyrazy, Rytmy, Filtry i Penetracje. Artystka stworzyła własny, oryginalny świat form obdarzonych wielką siłą wyrazu potęgowaną przez kompozycję karzącą im przenikać się w ruchliwych, zmiennych układach.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.