Trzej Królowie

"Otwartość sztuki Mariana Kruczka przejawia się zarówno w sferze obrazowania - kształtowania - jak i w sposobie manifestowania twórczości: wynika niejako z jego malowniczej natury, jakże w swej uczuciowości kontrowersyjnej, skłóconej, buntowniczej, a jednocześnie wrażliwej, dobrodusznej, gotowej do poświęceń, do przyjaźni... W czasie jednego z pobytów w Rzeszowskiem, gdy wspólnie z kolegą oglądaliśmy wytwory sztuki ludowej, wycinanki, pająki ze słomy, zwróciliśmy uwagę na jeden problem. Artysta ludowy tworzy inaczej niż absolwent akademii, nie tylko ze względu na dzielące ich różnice wykształcenia, wiedzy, możliwości wypowiedzi. Różnica polega na czymś zupełnie innym. Oto przedświąteczna sobota, jaką znam, jaką pamiętam. Jest już po porządkach, zamiecione podwórko, wybielone izby. Do świeżo wymytego stołu zasiadają domownicy i zaczynają malować pisanki. Jest to niemal obrządek. Każdy chce, by jego pisanka była najpiękniejsza, najbardziej kolorowa. Tu, w takich okolicznościach, rodzi się wspaniała, radosna, spontaniczna sztuka, którą później etnografowie i krytycy tak umiejętnie i naukowo analizują. (Nie zawsze zresztą potrzebnie...) Sztuka ta zrodziła się z serca. Myślę o takim właśnie stosunku artysty do świata: szczerym i bezinteresownym. Jestem przekonany, że sztuka, jeśli chce oddziaływać, musi być czymś więcej niż chłodną spekulacją myślową. Musi zawierać - sądzę, że to nie za wielkie słowo - temperament i serce artysty. [Marian Kruczek] W swoich dziełach, które przychodzą na świat za sprawą owej `nieustającej radości tworzenia` - odwołuje się artysta przede wszystkim do często nie uświadamianej przez widza potrzeby poetyzowania: widzenie świata i życia poprzez niestereotypowe skojarzenia. Unaocznione w Kruczkowych dziwo-stworach przeobrażenia otwierają rozległe obszary przenośni - widz wędrując po tej krainie baśni uwalnia się od myślenia i odczuwania w sposób stereotypowy. Artysta rozbudza jego wyobraźniową inicjatywę, kierując ją w stronę rzeczy, zjawisk, wydarzeń codziennych - już niejako niezauważalnych, wtajemniczając widza w magię umowności znaczeń zachęca go do osobistego interpretowania świata, życia. Działanie tych rzeźb nie kończy się więc z chwilą ich oglądania, lecz trwa w pamięci i rozwija się już w samodzielnym doświadczaniu Kruczkowych przygód przez widza".
Stefan Papp, Marian Kruczek, Kraków 1978, s. 41-42

W 1954 roku po ukończeniu ASP w Krakowie na Wydziale Malarstwa rozpoczął pracę pedagogiczną początkowo na macierzystym wydziale, w późniejszym okresie na Wydziale Grafiki. W 1956 roku przeniósł się na stałe do w Nowej Huty. Współorganizował wiele akcji artystycznych. Założył pierwszą w Polsce Galerię "Pod Chmurką", wspomagał teatr lalkowy "Widzimisię". Od 1975 prowadził autorską galerię i pracownię w Kramach Dominikańskich w Krakowie. Od 1962 nieprzerwanie wystawiał w kraju i za granicą głównie w Szwecji, Belgii, Francji. Najwięcej jednak indywidualnych wystaw Mariana Kruczka odbyło się w Krakowie, Nowej Hucie i w Sanoku. Od 1977 współpracował z Muzeum Sztuki Lubuskiej w Zielonej Górze, gdzie do dziś znajduje się jego galeria autorska. Najważniejsze realizacje znajdują się w Krakowie, Lonvain, Uppsali, Rzeszowie, Szczecinie, Lutczy. W Nowej Hucie, w Mistrzejowicach, stoi do dziś jego piękna rzeźba "Zdobyta przestrzeń", ruchoma przestrzenna kompozycja z 1973.