PORTRET MĘŻCZYZNY W OKULARACH

Dziś odbiorcy zachwycają się głównie pejzażami, widokami miejskimi i nadmorskimi oraz martwymi naturami Meli Muter, jednak współcześni bardzo cenili jej twórczość portretową. Wczesne portrety malowała pod wpływem symbolistów z rekwizytami charakterystycznymi dla modela. Pó¼niej dążyła do obiektywizmu. Stanowcza zaprzeczała jednak stwierdzeniu, że maluje portrety psychologiczne. "Nawet nie wiem, co trzeba uczynić, by stworzyć taki portret" - mówiła do Bolesława Nawrockiego, przyjaciela i kolekcjonera jej dzieł. Artystka w prosty sposób patrzy i widzi człowieka takiego, jakim jest. Skomplikowaną twarz o nieprzeniknionym pół-ironicznym uśmiechu i zwykły strój: granatowy garnitur, fantazyjnie przerzucony przez szyję szalik, okulary, zegarek. Sytuacja nie jest pompatycznym "pozowaniem". To przyjacielska, intymna scena, kiedy model opiera się o poręcz krzesła siedząc na nim prawdopodobnie "na okrak" i paląc papierosa. Być może prezentowana praca jest właśnie portretem Bolesława Nawrockiego. Widać pewne podobieństwo przedstawionego modela do innych jego portretów artystki. Jeżeli tak jest, to praca powstała około 1965 roku, kiedy małżeństwo Liny i Bolesława Nawrockich zainteresowało się twórczością i niejako objęło też "opieką" starszą panią. To właśnie oni przyczynili się do zachowania i rozpowszechnienia dorobku malarskiego Meli Muter. Na ich kolekcji opierała się wielka monograficzna wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1995 roku, która odsłoniła bogactwo i wagę artystycznej spuścizny Meli Muter. Poza osobą modela i faktem dwustronności na pó¼ny okres powstania pracy mogłaby wskazywać ostra kolorystyka. Jeżeli jednak przyjąć, że praca jest pó¼na, to zadziwia nas pewność ręki sędziwej malarki, trafność szybkiej charakterystyki. Jakby rozumiejąca formę i pamiętająca rzeczywistość ręka malowała sama, niemal na pamięć, bez użycia słabnącego wzroku. Kształciła się w Szkole Rysunku i Malarstwa dla Kobiet w Warszawie. W 1901 r. osiadła na stałe w Paryżu. Studia artystyczne kontynuowała w Académie de la Grande Chaumiere i Académie Colarossi. Od 1902 r. uczestniczyła w Salonach Paryskich. Była blisko związana z działającą w Paryżu polską kolonią artystyczno - literacką; uczestniczyła w ekspozycjach polskiej sztuki w Towarzystwie Artystów Polskich (1914) i Galerie du Musée Crillon (1922). W latach 1911-1914 podróżowała do Hiszpanii, w 1915 i 1919 zwiedzała Szwajcarię. Wiele miesięcy spędziła w Bretanii i w południowych rejonach Francji. Mela Muter wypracowała swój własny, oryginalny styl wyrastający z tradycji postimpresjonizmu. Z malarstwa van Gogha przejęła wyrazisty kontur obiegający formy wydobyte szybkimi, wielokierunkowymi. Malował urzekające pejzaże i widoki miejskie, sceny rodzajowe oraz portrety.