POWRÓT ŻOŁNIERZA, 1839

Michał Chylewski, oficer, malarz amator. Malarstwem zajmował się ubocznie, w chwilach wolnych od służby. Był prawdopodobnie zapewne samoukiem. Malował głównie portrety, przeważnie rodziny, obrazy o tematyce batalistycznej, historycznej, a także sceny rodzajowe. Do najbardziej znanych obrazów Chylewskiego należą Rewia 14. pułku kirasjerów przed księciem Józefem, jak również dwie wersje Odprawy posyłek na Placu Saskim przed Wielkim Księciem Konstantym, przechowywane w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. E. Rostawiecki wymienia również w swoim "Słowniku Malarzy Polskich" obraz zatytułowany Parada wielka wojskowa na polach kaliskich, znajdujący się w 1850 roku w galerii Księcia Namiestnika Królestwa Polskiego. Nieco rzadziej podejmował tematykę rodzajową. Do takich obrazów należy Chłopak z koszem ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu, a także prezentowany Powrót żołnierza. Przedstawia on odwiedziny domu rodzinnego przez żołnierza 2. pułku ułanów Królestwa Polskiego. Scena rozgrywa się we wnętrzu domu, który (jak można wnosić na podstawie strojów kobiet) znajduje się w okolicach Krakowa, może Bochni lub Miechowa. Młody ułan w rozpiętej, mundurowej kurtce z białymi wyłogami i guzikami z numerem 2, w furażerce z białym otokiem na głowie, snuje zapewne opowieść dotyczącą służby wojskowej. Młodszy brat z podziwem przymierz ułańską, rogatą czapkę, ozdobiona srebrzystym orłem. Mały chłopiec, być może siostrzeniec lub bratanek, z zainteresowaniem ogląda ciężką, żołnierską szablę. Za plecami opowiadającego widzimy rodziców, w strojach typowych dla mieszczan z małych miasteczek. Starszy mężczyzna to zapewne ojciec, który z dumą patrzy na syna. Michał Chylewski, zawodowy żołnierz, dla którego służba wojskowa była chlebem powszednim od najmłodszych lat, zapewne zawarł w tym obrazie własne wspomnienia z podobnych wizyt w domu rodzinnym. Charakterystyczna jest tu idealizacja tematu. W przedstawionej scenie wyraźny jest entuzjazm zarówno żołnierza, jak i jego rodziny, nie ma natomiast śladu ciężkiego rygoru i twardej dyscypliny pod rządami Wodza Naczelnego Wielkiego Księcia Konstantego Pawłowicza Romanowa.