Na przełęczy, 1886 r.

OPINIE:
- opinia p. Adama Konopackiego z dn. 18 czerwca 1996

POCHODZENIE:
- dom aukcyjny Agra Art, czerwiec 1996
- kolekcja prywatna

„Młody to jeszcze adept sztuki, jeden z satelitów Józefa Brandta, z którego wskazówek korzysta i dziś jeszcze. (...) To zaś, co się w tej chwili znajduje 'na warsztacie', w pracowni, charakteryzuje Wywiórskiego jako miłośnika motywów Czerkieskich, które brane są zwykle w chwili względnego spokoju, ot w pochodzie, powrocie z jarmarku: prawie zawsze tłem ich – podnóże góry, droga kamienista, zasypana okruchami skał”.

CEZARY JELLENTA, GALERIA OSTATNICH DNI. WIZERUNKI, ROZBIORY, POMYSŁY, KRAKÓW 1897, S. 32-33

Współcześni Michała Gorstkina Wywiórskiego zaliczali artystę do grona malarzy „najdobitniej uosabiających charakter monachijskiej kolonji” (Henryk Piątkowski, Kurjer Warszawski 1926, nr 164 s. 8). Obraz „Na przełęczy” w pełni unaocznia cechy powstałych w Monachium w latach 80. XIX wieku prac. Kompozycję oparł artysta na diagonali, która eksponuje dynamiczność sceny: śniady mężczyzna powozi wóz zaprzęgnięty w kasztanowego konia po rozległym, kamienistym obszarze górskiej przełęczy; za nim dumnie kroczy Czerkies na koniu. Scena osadzona jest w realiach stromych kaukaskich gór. Zachwyca kontrast pomiędzy wyboistą i kamienistą drogą porośniętą miejscowo jaskrawą zielenią a połyskliwą partią gór. Widoczna jest również dbałość o detal, obecna m.in. w oddaniu wyglądu i faktury tradycyjnego kobierca kaukaskiego oraz ciężkiego brunatnego płaszcza charakterystycznego dla tamtejszych stron.
Podróże Wywiórskiego z tego okresu nie zostały w pełni udokumentowane, lecz widz odnosi wrażenie, że krajobraz tej krainy był malarzowi dobrze znany. Jest ono w pełni uzasadnione, gdyż artysta nie musiał odbywać podróży, aby zachwycić się pięknem dalekiego Wschodu i Kresów. Miejsca te były obecne w opowieściach Józefa Brandta oraz w postaci rekwizytów historycznych i fotografii znajdujących się w jego pracowni.
Prace Michała Gorstkina Wywiórskiego malowane w drugiej połowie lat 80. stanowią dziś rzadkość; znane są nam jedynie z opinii współczesnych artyście krytyków oraz z reprodukcji w prasie. Podejmowana w dziełach tematyka oraz sposób budowania kompozycji wskazują na silne powinowactwo ze sztuką monachijskich nauczycieli malarza – Józefa Brandta oraz Alfreda Wierusza-Kowalskiego. W rozmowie przeprowadzonej w związku z malowaniem „Bitwy pod piramidami” artysta przyznawał, że „Istotnie, po ukończeniu Akademii Monachijskiej, pod wpływem Brandta i Wierusza-Kowalskiego dużo malowałem scen myśliwskich i na obrazy te znajdowałem chętnych nabywców z Anglji i Ameryki” (Z rozmów i wrażeń. U twórców panoramy, „Życie i sztuka” 1901, nr 11, s. 131). Nic dziwnego więc, że młody adept sztuki oparł się na dwóch silnych wzorach, dzięki którym doskonalił sprawność warsztatową oraz poszerzał wiedzę historyczną, co ułatwiały wspomniane wcześniej rekwizyty znajdujące się w pracowni Brandta. Mowa tu szczególnie o strojach kaukaskich i kozackich obecnych w zbiorach „generała”, które umożliwiały przeniesienie sceny rodzajowej do odpowiednich realiów, poruszając w ten sposób wyobraźnię widza.

Studia artystyczne odbył w latach 1883-1887 w Monachium u K. Rauppa i N. Gysisa oraz w pracowniach J. Brandta i A. Wierusza-Kowalskiego. Od 1904 r. działał aktywnie w Poznaniu, gdzie był członkiem TPSP i stowarzyszenia Artystów. Wystawiał w Poznaniu, w Krakowie, Warszawie i Lwowie, a także w Berlinie, Petersburgu, Monachium i Kijowie. Współpracował przy tworzeniu kilku panoram: z J. Fałatem, W. Kossakiem, A. Piotrowskim i J. Stanisławskim przy realizacji "Berenzyny"; z J. Styką - przy malowaniu "Bema w Siedmiogrodzie"; z W. Kossakiem, J. Ryszkiewiczem i K. Rozwadowskiem - przy komponowaniu "Napoleona pod Piramidami". Dominującym tematem w twórczości artysty był realistycznie traktowane pejzaże ze szczególnym uwzględnieniem efektów luministycznych.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.