PORTRET MĘŻCZYZNY, 1900-1905

Za ekspertyzą Piotra Kopszaka
Obraz przedstawiający mężczyznę w starszym wieku na zielononiebieskim tle jest niewątpliwie dziełem Olgi Boznańskiej. Malowany pewnie, i jak można przypuszczać dość szybko, świadczy o dużym zainteresowaniu artystki fizjonomią portretowanego. Użycie koloru tektury, dość "przewrotna", choć świetnie zharmonizowana kolorystyka (niebieskie włosy, zielone wąsy), psychologiczna charakterystyka modela stanowią popis wirtuozerii Boznańskiej. Właśnie użyta w tym obrazie kolorystyka i sposób ujęcia postaci łączy go z szeregiem prac powstałych w pierwszym dziesięcioleciu po przyjeździe do Paryża. Boznańska zaczyna wówczas częściej malować portrety męskie, może także dzięki sukcesowi, jaki odniósł malowany jeszcze w Monachium Portret Nauena. Zgodnie z wypracowanym w Monachium i rozwijanym w Paryżu sposobem malowania, farba kładziona jest na obrazie krótkimi, następującymi obok siebie ruchami pędzla, z których każdy pozostawia własny ślad obok poprzedniego, nie mieszając się z nim, dobrze to widać w partii nosa. Istnieją wyraźne podobieństwa w sposobie malowania i kolorystyce z Portretem damy w czarnym kapeluszu znajdującym się w depozycie Muzeum Narodowego w Warszawie jak również Portretem Zofii Kirkor-Kiedroniowej z jego kolekcji. Jest to widoczne szczególnie w partii twarzy i sposobie oddania karnacji. Podobieństwo w ujęciu postaci i potraktowaniu tła można także zauważyć w Portrecie Henryka Sienkiewicza ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Powyższe cechy, jak również brak zastrzeżeń, jeśli chodzi o stosowane materiały pozwalają przyjąć autorstwo Olgi Boznańskiej.

Olga Boznańska znakomita malarka polska, edukację artystyczną rozpoczęła pobierając lekcje rysunku u swojej matki, a następnie uczyła się prywatnie u malarzy J. Siedleckiego, K. Pochwalskiego i H. Lipińskiego. Kontynuowała naukę w I. 1884-86 na Kursach im. A. Baranieckiego u A. Piotrowskiego w Krakowie i u K. Kricheldorfa i W. Durra w latach 1886-89 w Monachium. Tam też założyła własną pracownię i mieszkała przez następne dziewięć lat, wyjeżdżając na dłuższe pobyty do Krakowa, Francji i Szwajcarii. W 1895 podjęła pracę kierownika prywatnej szkoły malarstwa T. Hummla. Zaproponowane przez J. Fałata stanowisko kierownika katedry malarstwa w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie odrzuciła i w 1898 na stałe przeniosła się do Paryża. Swoje prace prezentowała od 1886 r. na licznych wystawach w kraju i międzynarodowych w Europie, Ameryce i Japonii. Uzyskiwała liczne nagrody i odznaczenia, m.in. otrzymała francuską Legię Honorową (1912), Grand Prix na Wystawie Powszechnej w Paryżu (1937) oraz order Polonia Restituta (1938). Była członkiem wielu znaczących, polskich i europejskich stowarzyszeń artystycznych. Malowała w ograniczonej gamie kolorystycznej, zbudowane z rozwibrowanych, drobnych plamek barwnych, pozbawione linii i konturu portrety, martwe natury, sceny rodzajowe we wnętrzach i widoki miejskie.