Rycerz na białym koniu

Lit. Piotr Michałowski. 1800 - 1855. Katalog wystawy monograficznej w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2000. Obraz olejny Lisowczyk z Muzeum Narodowego w Poznaniu i Rycerz na koniu z Muzeum Narodowego w Krakowie są to obrazy bliskie przedstawionemu tu Rycerzowi na białym koniu. W obrazie Rycerz na białym koniu spotykamy się z malowidłem, w którym obok partii bardziej zamkniętych spotykamy takie, w których lekkim maźnięciem podpowiedziano kształt, nie definiując go ostatecznie. Obraz wprowadza nas w tok pracy Piotra Michałowskiego, w jego malarski warsztat. Jan Matejko jako młody student krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych nazwał "Wściekłą techniką" obraz Michałowskiego prezentowany na pierwszej wystawie w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Przykładem takiej "wściekłej techniki" jest prezentowany obraz Rycerz na białym koniu. Piotr Michałowski był jednym z najwybitniejszych malarzy polskich, wszechstronnie utalentowanym czołowym artystą polskiego romantyzmu, którego twórczość jest zjawiskiem w skali europejskiej. W 1815 roku był wolnym słuchaczem na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Początkowo studiował nauki ścisłe i przyrodnicze, następnie matematykę, wreszcie filologię klasyczną i orientalną u J. S. Bandtkiego, W. Mnicha i H. Schugta. Rysunku uczył się prywatnie w Krakowie między innymi u M. Stachowicza, J. Brodowskiego i F. Lampego. W latach 1821-1823 studiował w Getyndze pod kierunkiem G. v. Hugo, K. F. Eichhorn, G. Sartorius i A. Heeren. Z Getyngi wyjeżdżał do Hanoweru i Eilsen, gdzie rysował konie oraz kawalerzystów armii hanowerskiej. W latach 1832-1835 przebywał w Paryżu, gdzie uczył się w pracowni Nicolasa Toussainta Charleta. Studiował w Luwrze dzieła malarzy hiszpańskich, holenderskich i flamandzkich. W studiach nad anatomią konia, widoczny jest wpływ T. Gericaulta. Michałowski był kontynuator jego malarstwa pełnego pasji i swobody w konnych wizerunkach hetmanów Jabłonowskiego, Czarnieckiego i bezimiennych rycerzy. Nawiązywał do tradycji barokowego portretu konnego. Najstarsze zachowane prace artysty wykonane kredką i gwaszem, pochodzą z 1813 roku i przedstawiają sceny wojskowe. Do 1832 roku w okresie twórczości amatorskiej wykonywał rysunki i akwarele głównie pod wpływem A. Orłowskiego i C. J. Verneta. Kiedy rozwinął w pełni swą twórczość artystyczną malował dynamiczne kompozycje z wojen napoleońskich, konne portrety wodzów i hetmanów, portrety rodziny i przyjaciół, a także jako pierwszy z polskich artystów, portrety chłopów. Był pod urokiem Napoleona, dlatego wielokrotnie malował jego portret konny i rzeźbił projekt pomnika. Jego obrazy olejne i akwarele odznaczają się śmiałym rysunkiem, syntetyczną formą, wartościami koloru, swobodą techniki malarskiej w szerokich pociągnięciach pędzla a także siłą wyrazu, wrażliwym wyczuciem natury i romantyczną żarliwością polskiego patrioty. Michałowski tworzył wyłącznie dla swojej satysfakcji, nie wystawiał, nie datował, nie sprzedawał i nie sygnował swoich prac.