PEJZAŻ NOCNY Z WĘDROWCAMI kon. XVII lub pocz. XVIII w.

Obraz należy do gatunku malowniczych pejzaży szeroko rozpowszechnionych w środkowych i północnych Włoszech w końcu XVII i w I połowie XVIII wieku. Ten typ pejzażu określany bywa mianem protoromantycznego, zawiera bowiem podobne cechy, co późniejsze o ponad stulecie krajobrazy niemieckich i angielskich romantyków (wystarczy przywołać tu tylko twórczość Caspara Davida Friedricha). Wspólne jest im ukazanie potęgi, a niekiedy i grozy natury z zagubionymi w niej, walczącymi z żywiołami postaciami lub też pasterzami lub wędrowcami podziwiającymi ogrom i piękno krajobrazu.
Omawiany obraz prezentuje stosunkowo dobry poziom artystyczny. Swobodnie oddana została w nim głębia pejzażu, pomimo prawie jednolitego monochromatycznego kolorytu całej sceny. Wrażenie nocnego mroku powstało dzięki świadomemu wykorzystaniu ciemnobrunatnego gruntu, w wielu partiach pokrytego jedynie warstwami laserunków lub półprzeźroczystych farb. Tę monochromatyczność przełamuje ciemny błękit nieba i oddalonych, oświetlonych jedynie księżycowym światłem gór. Natomiast wrażenie księżycowej poświaty padającej na postaci, skały i drzewa powstały z nałożenia delikatnych, jasnych impastów, które obrysowują też kontury skał i ruin.
Tego typu malownicze sceny dzienne, ale i tajemnicze nokturny powstawały we Florencji w kręgu Salvatore Rosy, w Veneto kręgu Marco Ricciego, ale też w i Lombardii w kręgu Alessandra Magnasca. Ustalenie autora obrazu wymagałoby jednakże dalszych badań porównawczych. Należałoby go szukać pośród artystów tworzących w północnych Włoszech pod koniec XVII i na początku XVIII wieku.