PEJZAŻ

W latach 1910-1915 studiował w Wiedniu filozofię, architekturę i agronomię. W arkana warsztatu malarskiego wprowadził go ojciec, Jacek Malczewski. W okresie 1917-1939 mieszkał w Zakopanem, gdzie wszedł w krąg miejscowej elity artystyczno-intelektualnej skupionej m.in. wokół Stanisława Ignacego Witkiewicza i Karola Szymanowskiego. Był członkiem Towarzystwa Sztuka Podhalańska promującego ideę zakorzenienia polskiej sztuki w lokalnym folklorze. Dla działającego w Zakopanem od 1925 Teatru Formistycznego wykonywał projekty oprawy scenograficznej m.in. dramatów Witkacego i Strindberga. W 1932 wstąpił do Stowarzyszenia Artystów Polskich Rytm. W 1930 odbył podróż do Francji, dokąd powrócił po wybuchu II wojny światowej, Hiszpanii, Portugalii, Brazylii, Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszkał m.in. w Nowym Jorku. W 1942 osiadł na stałe w Montrealu. Zwiedzał Kanadę i Stany Zjednoczone w poszukiwaniu motywów malarskich.
Po raz pierwszy eksponował swe prace w 1924 wspólnie z Witkacym w warszawskim Salonie Czesława Garlińskiego. Kolejne wystawy indywidualne artysty odbyły się w Zakopanem (1926), Warszawie (1928, 1929, 1935, 1938), Krakowie (1930, 1932), Łodzi (1935) i Katowicach (1938), a także w Montrealu (Museum of Arts, 1943, Dominion Gallery, 1949) i Waszyngtonie (Corcoran Gallery, 1944). Brał udział w prezentacjach polskiej sztuki za granicą organizowanych przez Towarzystwo Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych i w wielu wystawach międzynarodowych, m.in. w Pradze i Helsinkach (1929), Wiedniu (1928), Paryżu (1928, 1937), Brukseli i Hadze (1929), Budapeszcie i Kopenhadze (1930), Wenecji (XIII Biennale) i Los Angeles (1932), Moskwie, Edynburgu i San Francisco (1933), Nowym Jorku (1933, 1939), Berlinie (1936), Pittsburgu (1938), Ottawie (1942), Detroit (1945) i Montrealu (1954). Przyznano mu liczne nagrody i wyróżnienia, m.in. złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Sztuka i Technika w Paryżu (1937), złoty wawrzyn Polskiej Akademii Literatury (1937) i nagrodę plastyczną wydawanego w Paryżu czasopisma "Kultura" (1962). Uprawiał także działalność literacką związaną tematycznie z polskimi Tatrami.
Malarskie oeuvre Malczewskiego zdominowane jest przez pejzaż. Wczesna twórczość artysty kształtowała się pod wpływem symbolistycznej sztuki jego ojca. W drugiej połowie lat 20-tych na postawę twórcy oddziałała estetyka kubizmu i futuryzmu. Zaczął wówczas syntetyzować i geometryzować formy. Inspiracje nurtem ekspresjonistycznym przejawiły się w gwałtownych kontrastach czystych, mocnych barw. Pejzaże, głównie z rejonu Tatr i Podhala, artysta ożywiał drobnymi sylwetkami postaci, odgrywającymi rolę sztafażu. Często powracającym tematem były senne miasteczka i opustoszałe krajobrazy, w które wtopione są techniczne zdobycze współczesnej cywilizacji, opracowywanym w rozmaitych wariantach motywem były odludne stacyjki kolejowe, pociągi ze staroświeckimi parowozami, przewody telegraficzne i szyny kolejowe. Uwagę Malczewskiego przyciągały też barwne refleksy na powierzchni kałuż, bajorek i sadzawek. Artysta operował stylizowaną, dekoracyjną formą utrzymaną w "prymitywizującej" konwencji. Kreował nadrealne w nastroju pejzaże, posługując się jednorodnymi płaszczyznami lśniących, żywych barw i nawarstwiającymi się kulisowo - na podobieństwo dekoracji teatralnej - planami kompozycyjnymi. W latach 1927-1929 powstały pejzaże z Jugosławii i francuskiej Riviery. Pojawiła się w nich tendencja do bardziej realistycznego oddawania form przedmiotowych i krajobrazu. Zróżnicowaniu uległy jakości fakturowe, z gładko malowanymi płaszczyznami zderzone są partie grubo założone farbą rowkowaną i kratkowaną trzonkiem pędzla lub grzebieniem. Współistniały w tych kompozycjach także rozmaite konwencje obrazowania i zróżnicowane środki ekspresji - stylizacja z wiernym naśladownictwem natury, linearyzm z malarskością ujęcia. Przebywając w 1940 w Paryżu, artysta przedstawił w cyklu pięciu obrazów Wspomnienia z wojny w Polsce. W 1940 wyjechał przez Hiszpanię i Portugalię do Brazylii, gdzie przebywał blisko dwa lata, notując techniką akwarelową widoki Rio de Janeiro i Kurytyby oraz krajobrazy Parany.
Prezentowana praca jest jedną z późniejszych, malowanych już zapewne podczas pobytu w Kanadzie. W sposobie malowania pejzaż wydaje się niezwykle ascetyczny, nawiązując w pewien sposób do japońskich krajobrazów. Na jeziorze, w partii centralnej umieszczona została łódź ze stojącym w niej mężczyzną. Po diagonali poprowadził artysta akcenty ciemniejszych bali drewnianych, które odcinają się kontrastowo na niczym niezmąconej, gładkiej tafli wody. W oddali widoczne szczyty górskie są być może reminiscencją Tatr, do których artysta nawiązywał w swych pracach.
W świetle ultrafioletowym