PORTRET ANNY MARGARETHY METZINGER EN PIED

U dołu łaciński napis objaśniający ukazaną postać:
PERILL: D: ANNA MARGATRETHA METZINGERIANA, NATA LIESCHIANA DE HORNAU |
RSS BALTHASARIS LIESCH WRATISL. SUFRAGANEI SOROR. FUNDATRIX PIAE CAUSAE
(Wielmożna pani Anna Małgorzata Metzinger, z domu Liesch von Hornau, siostra przewielebnego biskupa sufragana wrocławskiego Baltazara Liescha von Hornau. Fundatorka dzieł pobożnych).
Portret damy ujętej w całej postaci. Ukazana na tarasie, na tle parku przy barokowej fontannie. Według inskrypcji przedstawiona dama to Anna Margaretha Metzinger, z domu Liesch von Hornau, siostra biskupa sufragana wrocławskiego - Johanna Balthasara Liesch von Hornau, fundatorka dzieł charytatywnych i pobożnych. Daty jej życia, których inskrypcja nie podaje, w przybliżeniu wytyczają daty życia jej brata (ur. w 1592, zm. w 1661). Anna Margaretha była żoną Johanna Christopha Metzingera, właściciela wsi Ścinawka Średnia koło Bożkowa (Eckersdorf) i honorowego burmistrza Kłodzka. Dwukrotnie, w 1628 i 1656 Johann Christoph Metzinger poczynił darowizny ziemskie na rzecz kłodzkich jezuitów. Dwór w podarowanej części folwarku nosił nazwę "Pia causa" (błędnie odnotowana też jako "Pro causa"). Portret pani Metzinger namalowany jest przez tego samego malarza, który wykonał wizerunek Caspara Jäschke; identyczny rodzaj napisu u dołu obrazu, kompozycja, styl malowidła i rozmiary wskazują, iż oba dzieła należały najprawdopodobniej do tej samej serii portretów. Dostępne źródła nie wskazują na pokrewieństwo pomiędzy Anną Margarethą Metzinger i Casparem Jäschke. Można domniemywać, iż powodem namalowania obu reprezentacyjnych portretów było upamiętnienie dobroczyńców kłodzkich jezuitów, a obrazy najprawdopodobniej pochodzą z kolegium jezuickiego w Kłodzku *.
Portrety nie zostały namalowane "ad vivum", czyli z żyjących modeli. Styl malowideł wskazuje na czas powstania w 1690-1730, czyli kilkadziesiąt lat po okresie życia przedstawionych osób. Artysta musiał posiadać znajomość reprezentacyjnego kanonu portretów oficjalnych, który - zapoczątkowany przez van Dycka - przyjął się i rozwinął najpierw we Francji, a po 1700 w Austrii, zwłaszcza na cesarskim dworze Habsburgów. Przez kraje niemieckojęzyczne aż po Skandynawię promieniował zaś na skoligacone z nimi dwory arystokracji europejskiej. W takim kanonie model, przyodziany w oficjalny strojny ubiór, ukazywany był w ujęciu całej postaci na pierwszym planie w przestrzeni blisko widza. Przestrzeń ubogacona była zazwyczaj elementami architektonicznymi takimi jak postumenty, posągi lub fontanny oraz draperiami, uzupełniającymi splendor tkanin stroju.
Autor śląskich portretów czerpie z tej tradycji, jednak obrazy mają charakter nieco prowincjonalny i powierzchowny. Stanowią pomimo to bardzo ciekawy i ważny dokument kultury i historii Śląska.

* Za powyższe wiadomości i sugestie wyrażamy wdzięczność p. Ewie Houszce z Muzeum Narodowego we Wrocławiu.