Kompozycja, 1950 - 51 r.

OPIS: W latach 1944-45 Stanisław Fijałkowski przebywał na robotach przymusowych w Królewcu. Zarazem na ten właśnie trudny okres, okres okupacji, przypadają pierwsze poszukiwania twórcze artysty. Podejmował je samodzielnie. Czas na regularne studia malarskie przypadł dopiero po wojnie: Fijałkowski odbył je w latach 1946-1951 w łódzkiej PWSSP. Był tam uczniem Władysława Strzemińskiego i Stefana Wegnera ale opiekunem jego dyplomu był Ludwik Tyrowicz. Z grona nauczycieli najchętniej wymienia jednak Strzemińskiego. Może dlatego, że był później jego asystentem. Prezentowana "Kompozycja", powstała na przełomie 1950 i 51 roku, czyli pod koniec studiów. Nosi ona jeszcze wyraźnie piętno wpływu Strzemińskiego. W tamtym czasie środowisko Łódzkie wyróżniało się na tle właśnie tym, że kontynuowano tam tradycję awangardy. Widoczne jest tu dążenie do budowania kompozycji w sposób wynikający z doświadczeń przedwojennego konstruktywizmu. Na łódzkiej uczelni Fijałkowski przeszedł wszystkie stopnie kariery akademickiej - od asystenta do prorektora. Był m.in. świadkiem usunięcia z PWSSP prof. Władysława Strzemińskiego, a w wiele lat później - nadania tej uczelni imienia autora "Teorii widzenia". Łódzka szkoła, obecnie Akademia, stała się ważnym punktem odniesienia w życiu artysty: Po latach Fijałkowski tak ujmował tą kwestię: "Do uczelni zostałem zaangażowany jeszcze podczas studiów i przepracowałem w niej prawie pół wieku, starając się pozostać wierny memu podołaniu artysty. Szkołę traktowałem zawsze jako źródło duchowości określonego środowiska, na które składają się artyści w nim tworzący, pedagodzy uczelni, a przede wszystkim studiująca młodzież. Jedynym sensem tworzenia szkół artystycznych jest danie młodzieży szans rozwoju duchowego, a w czasach politycznego ucisku - ocalenie jej niezależności i wiary w możliwość przeniesienia prawdziwych wartości w lepszą przyszłość." [S. Fijałkowski, "Lata nauki i warsztat", Galeria 86, Łódź 2002, s. 25.].
W początkowym okresie twórczości nawiązywał do doświadczeń impresjonizmu, w końcu lat 50. przeżył fascynację informelem. Przemiany, jakie zachodzą w jego malarstwie, skupiają się głównie na stopniowym odchodzeniu od formy wprost, zbyt dosłownej. Tworzył prace, które wykorzystują sugestie "przedmiotowe" i odnoszą się np. do ikonografii chrześcijańskiej, cykle kompozycji abstrakcyjnych (np. "Wąwozy", "Wariacje na temat liczby cztery", "Studia talmudyczne") czy sięgających do własnych przeżyć autora ("Autostrady"). Artysta reprezentował Polskę na Biennale w Sao Paulo (1969) i na Biennale w Wenecji (1972). W roku 1977 wyróżniono go Nagrodą Krytyki Artystycznej im. Cypriana Kamila Norwida, a w 1990 r. uhonorowany został prestiżową Nagrodą im. Jana Cybisa.