"Helena" 1903

Zachowało się niewiele prac graficznych Stanisława Wyspiańskiego. Prezentowany portret to jedna z dwudziestu zaledwie odbitek tej kompozycji. Była częścią prestiżowego wydawnictwa z 1903 roku – Teki Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików, której wydanie było zasługą wielkiego znawcy sztuki, Feliksa Jasieńskiego. Powstała w 120 egzemplarzach zaś kompozycję Wyspiańskiego dołączono jedynie do wydań wytwornych (dwudziestu). Prace włączone do teki wydrukowano w renomowanych firmach, litografie –
w Zakładzie Artystycznym Aureliusza Pruszyńskiego w Krakowie, akwaforty w Zakładzie Braci Łopieńskich w Warszawie; fluoroforty odbił osobiście Tadeusz Estreicher. Walory teki w ten sposób opisywał recenzent krakowskiego „Czasu”: „Prace zawarte w tece mają tak nieskazitelnie zachowany charakter oryginałów, że można je oprawić w ramę z tej samej racji co obraz olejny. Spełnią wówczas swoje istotne zadanie i zdołają może wyprzeć liche oleodruki i mizerne obrazki olejne, szpecące przeważnie ściany naszych domów” („Czas”, 1903, nr 60, s. 1). Płyty i kamienie litograficzne zostały zniszczone przez wydawcę. Obok Wyspiańskiego do przedsięwzięcia zaproszono innych wybitnych artystów tego czasu. Tekę otwierała litografia nieżyjącego już od dekady Jana Matejki. Po nim artyści
byli prezentowani w porządku alfabetycznym. Po Matejce następowały prace Axentowicza, Chełmońskiego, Józefa i Stanisława Czajkowskich, Ignacego Łopieńskiego, Malczewskiego, Mehoffera, Pankiewicza, Procajłowicza, Ruszczyca, Stanisławskiego, Tichego, Trojanowskiego, Weissa, Wyczółkowskiego i właśnie Wyspiańskiego. Technika fluoroforty została opracowana przez Tadeusza Estreichera, profesora chemii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Używano tu kwasu fluorowodorowego do wytrawienia pokrytej woskiem szklanej szybki, po której rysowano igłą. W wyżłobienia wcierano farbę drukarską i ścierano do czysta z powierzchni szkła. Płyta była następnie podgrzewana w piecu tak długo, by przylgnął do niej papier chiński. Potem odbijano na nim kompozycję używając w tym celu gęstej szczotki (nadającej linii we fluoroforcie charakterystyczny, „kropkowany” wygląd). Pracę w tej technice podjęli – korzystając z instrukcji Estreichera i jego pomocy – obok Wyspiańskiego również Leon Wyczółkowski, Józef Mehoffer, Konstanty Laszczka i Ferdynand Ruszczyc. Świadomość trudności w dostępie do dobrze wyposażonych warsztatów graficznych w ówczesnej Polsce czyni zrozumiałym słowa wynalazcy fluoroforty: „Cały warsztat nie wymaga większego kapitału zakładowego jak pięć guldenów. Głównym
narzędziem jest szczotka (…) w ciągu pół godziny można ukończyć pracę przygotowawczą, potem zaś w parę minut dawać gotową odbitkę” (Gordon, Sztuka graficzna. Z rozmów o sztuce polskiej w ogólności, a o grafice polskiej w szczególności, „Życie i sztuka”, 1904, nr 37, s. 1).
Dramatopisarz, poeta, malarz i reformator teatru. W latach 1884-85 i 1887-95 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (był m.in. uczniem i współpracownikiem Jana Matejki) oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1890-94 przebywał za granicą, głównie w Paryżu, gdzie oddziałała na niego sztuka Paula Gauguina, nabistów oraz drzeworyt japoński. W latach 1898-98 był kierownikiem graficznym krakowskiego czasopisma "Życie". W latach 1898-1905 działał m.in. jako inscenizator w krakowskim teatrze. W 1906 roku został docentem w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Od 1897 roku był członkiem Towarzystwa Sztuka. Ulubioną techniką Stanisława Wyspiańskiego był pastel. Zajmował się też grafiką (m.in. ilustracje do Iliady, winiety i układy graficzne tygodnika krakowskiego "Życie" oraz publikowanych własnych dramatów). Ważne miejsce w jego działalności, rozpoczętej współpracą z Janem Matejką i Józefem Mehofferem przy polichromii Kościoła Mariackiego, zajmowały projekty witraży i polichromii wnętrz: np. w krakowskim kościele Franciszkanów 1897-1905, w katedrze lwowskiej 1892-94 i wawelskiej 1900-02 (nie zrealizowane). W twórczości plastycznej Wyspiańskiego przeważał portret, w dziedzinie którego reprezentował ekspresjonizm (np. portrety Kazimierza Lewandowskiego i Lucjana Rydla 1898) i pejzaż (m.in. cykl widoków na Kopiec Kościuszki 1904-05). Wyspiański opracowywał scenografie do własnych dramatów, projekty dekoracji wnętrz (np. Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie), mebli i tkanin oraz projekty architektoniczne. Był jednym z twórców programu i praktyki tzw. sztuki stosowanej w Polsce, reformatorem grafiki książkowej. W jego stylu widoczny jest zarówno trwały wpływ Matejki, jak i żywe związki z secesją (dekoracyjność, charakterystyczna giętka i kapryśna linia, stylizacje roślinne) oraz wpływy impresjonizmu.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.