DZIEWCZYNKA Z CZERWONĄ WSTĄŻKĄ WE WŁOSACH, 1890

Pochodzenie :
- Obraz pierwotnie znajdował się w kolekcji dyplomaty Juliusza Łukasiewicza (1892-1951), polskiego ambasadora w Związku Radzieckim (1934-1936) i Francji (1936-1939), który po wojnie pozostał w Londynie, gdzie w latach 1947 do 1950 był wiceprzewodniczącym Instytutu Badań Międzynarodowych oraz członkiem Ligi Niepodległości Polski, a w roku 1950 wyemigrował do USA.
- Następnie w zbiorach jego syna, prof. Juliusza Łukasiewicza (1919-2018) w Ottawie. Prof. Łukasiewicz był wybitnym specjalistą aerodynamiki szybkości naddźwiękowych, wykładowcą uniwersytetów w Wielkiej Brytanii, Kanadzie i USA, a w latach 1958-1968 dyrektorem Von Karman Gas Dynamics Facility, Arnold Engineering Center (Tennessee). Laboratoria te wykonały dużą część badań aerodynamicznych programu Apollo (1969).

Podczas pobytów w Paryżu w latach 1891-1893 Wyspiański stopniowo zarzucał malarstwo olejne na rzecz pastelu. Początkowo było to spowodowane koniecznością, wynikającą z nietolerancji na zawierające ołów farby olejne, wkrótce jednak artysta przekonał się do pastelu zupełnie, w pełni i z zadowoleniem odkrywając tajniki i możliwości tej - nowej dla siebie - techniki. Pisał o tym do przyjaciela „maluję portrety pastelami dla wszystkich znajomych za darmo [...] że zaś w pastelach nabrałem pewnej wprawy i umiem przynajmniej zabrać się do rzeczy, więc wypadają nieźle - a mam przy tem wielką sposobność do nauki“*

Dziewczynka z czerwoną wstążką we włosach jest jedną z tych najwcześniejszych prac pastelowych. Widać tu ogromne wyczucie koloru, niezwykłą wrażliwość i uwagę, jaką artysta poświęcił malowaniu delikatnej dziewczęcej twarzyczki. Subtelność opracowania i sposób ujęcia przywodzi na myśl inny, ale powstały w tym samym okresie, profilowy portret dziewczynki malowany tym razem olejno (obok). Trochę dziwi data przy sygnaturze dająca się zidentyfikować jako rok 1890, podczas gdy właściwsze wydawałyby się lata 1892-93. Być może jest to jednak wynikiem lekkiego przetarcia, jakiemu z czasem uległy cyfry daty.

*Listy Stanisława Wyspiańskiego do Karola Maszkowskiego, Listy zebrane, t. III, opr. M. Rydlowa, Kraków 1997, s. 275, list z 5 VI 1893.