Pejzaż z Fuenterrabíi, ok. 1928 r.

Proweniencja:
Rodzina artysty.
Kolekcja prywatna, Polska
Reprodukowany i opisywany:
„Simon Mondzain. Mistrzowie Ecole de Paris”, tekst Ewa Bobrowska, katalog wystawy, Villa la Fleur, Kontancin-Jeziorna, 21 września - 31 grudnia 2012, Muzeum Ziemii Chełmskiej w Chełmie, 14 stycznia - 30 kwietnia 2013, nr kat. 51, s. 138 (il.)
Drugim, obok malarstwa filozoficzno-alegorycznego, nurtem dającym się wyodrębnić w dorobku artystycznym Szymona Mondzaina jest malarstwo z pozoru tylko realistyczne, tymczasem przepuszczone przez swoistą manierę malarza, objawiającą się syntetyzowaniem form. Najwyraźniej uwidacznia to się w gatunku pejzażowym, który stanowi pokaźną grupę dzieł w ouevre artysty. Inspirację Mondzain czerpał z licznych podroży po krainach historycznych Francji takich, jak Bretania, Owernia, Prowansja i Burgundia, oraz z zagranicznych wypraw. Pierwsze pejzaże, będące malarskimi zapiskami z pobytu w Hiszpanii powstały w 1914 roku. Do Kraju Basków artysta powrócił po wojnie, pod koniec lat 20. XX wieku. W tym czasie powstało kilka widoków miasteczka Fuenterrabia, w tym oferowany w katalogu obraz.
„Czy to z szacunku dla rysunku, czy z miłości do koloru, Mondzajn unika efektów świetlnych, które zagęszczają powietrze, ale też zacierają kontury przedmiotów i tłumią żywość barw. Jego najnowsze pejzaże z południa Francji i wybrzeży Hiszpanii mają w sobie - w ulicach, domach, łodziach, „kaligraficznej” zieleni - nieco „utrillowską” troskę o detal. Powietrze staje się niewidoczne, gdyż jest doskonale przejrzyste, traci „ciężar”, pozwala barwom niemal całkowicie zachować walory chromatyczne. Dlatego też można powiedzieć, że w obrazach Mondzaina nie ma „barwy” - są pojedyncze kolory, umiejętnie zorkiestrowane dzięki harmonii walorów raczej pigmentowych niż świetlnych. Duże, gładkie plamy kładzione są na płótno przez malarza, który nie stara się przekazać, najwierniej jak to tylko możliwe, swych doznań wzrokowych, lecz który dba przede wszystkim o ujawnienie dekoracyjnych jakości barwy (...)”.
Z. St. Klingsland, La peinture de Mondzain, „Pologne Litteraire” 1932, nr 64, s. 3
„Każdy pejzaż Simona Mondzaina świadczy o okrutnej walce artysty o uzyskanie równowagi pomiędzy swą wizją wewnętrzną a rzeczywistością. Efektem jest olśniewający cykl przesycony światłem widoków (...) wierny malarskim metodom impresjonistów, pracuje w plenerze. Interesuje go tu fragment krajobrazu, który dzięki swej strukturze stanowi jednorodną całość. Pejzaż taki stał się dla niego punktem odniesienia i pozwolił mu zaprezentować się jako kolorysta. Natura, niczym busola, będzie odtąd wskazywać rytm jego działań.”
W. George, Simon Mondzain, „L’Amour de l’art” 1923, nr 9, s. 688-690.