Zgasłe słońce, 1975 r.

W twórczości Szpunara bardzo wcześnie, bo już pod koniec lat 50., pojawia się podział na dwie grupy prac. Pierwsza z nich to syntetyczne przestrzenne bryły "Głowy" i "Torsy". Druga, której interesującym i nietypowym przykładem jest prezentowane "Zgasłe Słońce", to rzeźby "obrazopodobne". Szpunar wykorzystuje w nich płótno, polichromowane drewno oraz miedziane, mosiężne i żelazne blachy. Z tych materiałów artysta tworzy układy geometrycznych brył, często rozbite na drobne, odcinkowe układy. Szczególną rolę Szpunar przypisuje idealnemu kształtowi okręgu, który staje się ogniskowym punktem jego słynnego cyklu "Rozważania nad kołem i kwadratem". "Zgasłe Słońce" choć nie jest częścią tej serii, zdradza z nią szereg kompozycyjnych pokrewieństw.

Kompozycja "Zgasłego Słońca" oparta jest na zestawieniu kilku brył. W kwadratowe, intensywnie czarne pole obrazu artysta wpisał rozmytą bielącą się owalną chmurę. W jej centrum rysuje się sylwetka dysku. Nachodzi na nią kolejny, wychodzący poza lico obrazu okrąg. Tytuł pracy "Zgasłe Słońce" sugeruje, że kompozycja jest nie tylko mistrzowsko rozegraną geometryczną abstrakcją, ale zawiera również ładunek symboliczny. "Zgasłe Słońce" powstało w 1975 roku, niedługo po śmierci matki artysty. Kompozycję można interpretować jako próbę wizualizacji emocji związanych z żałobą po utracie bliskiej osoby. W swojej intymnej pracy Szpunar gra z uniwersalnym dla europejskiej kultury motywem Czarnego Słońca. Mroczny dysk wygasłej gwiazdy odsyła tradycyjnie do figury Melancholii i poczucia braku. Czarne Słońce było jedną z ulubionych figur modernistów. Pojawia się m.in. w słynnym sonecie Nervala "El Desdichado". W "Lalce" Bolesława Prusa zrozpaczony, tułający się po Paryżu Wokulski widzi unoszącą się nad miastem przypominającą Czarne Słońce Melancholii czarną kulę balonu. Motyw Czarnego Słońca lub całkowitego zaćmienia podejmowali w XIX i XX wieku również malarze m.in. Odilion Redon.