Archanioł Rafael opuszczający rodzinę Tobiasza, stan II (4), 1641-47 r.

LITERATURA:
- Hind 1923, 185
- Bartsch 1797, 43

Biblijna opowieść o Tobicie (Tobiaszu) i jego synu Tobiaszu została opowiedziana w starotestamentowej księdze Tobiasza. Fabuła dotyczy okresu kiedy Izraelici przebywali na wygnaniu. Szlachetny i bogobojny Tobit mieszka w Niniwie i pomaga biednym i zajmuje się chowaniem zmarłych rodaków. Spotyka go nieszczęście – odebrano mu majątek a on sam oślepł. Żona Tobita, Anna, przedstawiona jako niezdolna do współczucia czyni mężowi wyrzuty: uważa, że to bez sensu, że mąż czynił dobrze skoro spotkała go „kara”. Podobną relację między małżonkami znamy z księgi Hioba. Znaczna część księgi opowiada o podróży syna Tobita – Tobiasza do Medii. Towarzyszy mu tajemniczy Azariasz, który jest faktycznie aniołem Rafałem. Choć nie jest to opowieść sensacyjna to dzieje się w księdze Tobiasza wiele. Anioł Rafał pomaga młodzieńcowi uniknąć licznych niebezpieczeństw, między innymi pokonać złośliwego demona. Tobiasz wraca do Niniwy z nowo poślubioną Sarą. Dzięki radzie anioła Rafała udaje się mu uleczyć (żółcią ryby) oczy Tobita. Księga opowiada o zaufaniu do Boga, o dorastaniu (młody Tobiasz) i o namacalnej obecności demonów i aniołów.
Rembrandt był zainteresowany objawianiem się ludziom Boskiej mocy. Przedstawiał takie momenty niejednokrotnie. Żeby zrozumieć tę Rembrandtowską scenę trzeba wiedzieć, że artysta zobrazował chwilę kiedy rodzina Tobita jest znowu razem. Są szczęśliwi – Tobiasz odebrał dług, po który został wysłany, wrócił ze wspaniałą żoną i wyleczył ojca. Wszystko to stało się za sprawą Azariasza. Rodzina nie wie kim jest tajemnicza postać. Azariasz objawia im, że został wysłany przez Boga. I znika. Właśnie ten moment przedstawia rycina Rembrandta. Artystę interesują ludzkie emocje w konfrontacji z tym, co nadprzyrodzone. Warto zwrócić uwagę na Annę, która wypuszcza z ręki kij.
Księga Tobiasza jest jedyną księgą Starego Testamentu, w której pojawia się postać psa. Co prawda ma on znaczenie marginalne, ale jednak towarzyszy w częściach podróży Tobiaszowi i Rafałowi. Pojawia się również na rycinie Rembrandta.
Rembrandt to jeden spośród kilku artystów – kandydatów do miana największego grafika w historii. Graficzna twórczość Rembrandta jest istotną częścią jego dzieła, nie zaś działalnością marginalną. Obok Dürera i Goyi, lejdejczyk należy do artystów, którzy osiągali w medium graficznym pełnię wypowiedzi, w nie mniejszym stopniu niż w malarstwie sztalugowym.
Obecnie szacuje się, że stworzył 290 rycin. Artysta zaczął je tworzyć jeszcze w czasie pobytu w Lejdzie. Pierwsza przypisywana mu praca pochodzi z lat 1625-26, zaś pierwsza datowana jest z 1628 roku i przedstawia głowę matki artysty. Od tych najwcześniejszych prac, widoczne są charakterystyczne dla Rembrandtowskiej akwaforty – swoboda kreski i szkicowość jako docelowy sposób opracowania płyty w całości bądź w partiach. Swoboda brała się nie tylko z umiejętności prowadzenia igły, ale też z wyborów technologicznych artysty. Wiadomo, że stosował dość miękki, kleisty werniks akwafortowy własnej receptury. Pozwalało mu to rysować swobodnie – nie krępowało ruchów ręki. Poza tym do trawienia płyt Rembrandt używał rozcieńczonego roztworu kwasu solnego, który działając wolno nie powodował chropowatości cienkich linii. Po wytrawieniu i starciu werniksu lejdejczyk opracowywał jeszcze płytę. Używał bądź suchej igły, bądź rylca. Pierwsza technika dawała odbitym na papierze liniom aksamitną poświatę – igła rozpycha metal, którego drobne i nietrwałe wiórki zatrzymują farbę. Rylec zaś, mający kształt litery „v” dawał linie ostre, zaczynające i kończące się jednym punktem.
Warto wspomnieć los płyt, które zostawił po sobie Rembrandt. Stosunek do tych przedmiotów wśród kolekcjonerów był ambiwalentny, bo choć płyta jest źródłem obrazu i ona ma bezpośredni kontakt z ręką artysty, to jednak nie jest docelowym dziełem. Artyści rzadko pozbywali się ich za życia ponieważ były efektem ich pracy i źródłem potencjalnego zarobku. Wydawcy i handlarze sztuką, będący też często jej miłośnikami, niejednokrotnie potrafili pewne rzeczy docenić jako pierwsi. I tak, gdy umierał amsterdamski handlarz map i rycin Clement de Jonghe (zmarł w 1677 roku, 8 lat po Rembrandtcie) okazało się, że miał u siebie przynajmniej 74 jego płyty. Wiemy, że część matryc trafiła w ręce artystów – Adriaena van Ostade i Nicolaesa Berchema. Przez kolejne wieki te cenne przedmioty przechodziły przez kolejne kolekcje, niejednokrotnie były „konserwowane” i korzystano z nich wydając rembrandtowskie albumy. Płyta z kompozycją „Anioła opuszczającego rodzinę Tobiasza” (10,5 x 15,6 x 0,1 cm) znalazła się w bostońskim Museum of Fine Arts. Nosi znaki retuszów i była najpewniej ponownie trawiona.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.