Kobieta w drzwiach rozmawiająca z mężczyzną i dziećmi [Nauczyciel / Lirnik korbowy], 1641

Rembrandt wykonał tę akwafortę w dojrzałym okresie swojej twórczości, kiedy koncentrował się zwłaszcza na tematyce krajobrazowej, portrecie i scenach religijnych. Pośród powstałych w tym roku kompozycji graficznych jest to jedyna impresja z codziennego życia, scena rodzajowa, która jednocześnie stanowi początek eksperymentów artysty z tonacją nokturnową. Motyw spotkania przy półotwartych drzwiach, tzw. "sąsiedzkiej pogawędki" w sztuce niderlandzkiej pojawiał się często. Pośród badaczy twórczości Rembrandta spór wywoływała dokładna interpretacja poszczególnych postaci. Jednak w świetle ostatnich ustaleń, grafika, tytułowana do niedawna mylnie jako "Nauczyciel", przedstawia ociemniałego, starego muzyka z lirą korbową, którego słuchają z przyjemnością kobieta w drzwiach i gromadka dzieci. Jak zauważa Krzysztof Krużel: "Wizerunki kalek, wędrownych muzyków i ludzi z gminu są charakterystyczne dla ikonografii Rembrandta". W przeciwieństwie jednak do współczesnych sobie malarzy niderlandzkich, Rembrandt ukazywał ich bez cienia zlośliwości, realistycznie, skupiając uwagę zwlaszcza na ładunku emocjonalnym. W bogatym, XVII-wiecznym Amsterdamie, rozwój ekonomiczny miasta i szybkie bogacenie się warstw drobnomieszczańskich potęgowały jednocześnie rozwarstwienie społeczne oraz niechęć wobec najuboższych i kalekich. Nie mniej jednak, źródła pisane i ikonograficzne z tego czasu pokazują, iż kategorie moralne ubóstwa, jego wpływ na rozwój duchowy oraz różnice między "prawdziwymi"i "fałszywymi" żebrakami, były częstym tematem rozważań teoretycznych wyrafinowanych umysłów.
Lit.: A. Bartsch, Catalogue raisonné de toutes les estampes qui forment l’oeuvre de Rembrandt, et ceux de ses principaux imitateurs, Vienna 1797, poz. 128.