NOC KSIĘŻYCOWA (FONTANNA W OGRODZIE)

Noc, którą widzisz w słodkim snu oprzędzie,
Jest przez Anioła wykuta w kamieniu...
(G.B. Strozzi; przkł. L. Staff)

W malarstwie Wilhelma Kotarbińskiego często pojawiają się obrazy wplatające się w nurt symbolizmu przełomu XIX i XX w. Są wśród nich nokturny - widoki nocy, zmierzchów i świtów - o sugestywnym, sennym nastroju jakiejś nieokreślonej tajemnicy, tęsknocie, niepewności znaczeń. Artysta buduje je w oparciu o kontrasty ciemności i wątłego księżycowego światła, wydobywającego z głębokiego mroku kształty postaci, roślin, przedmiotów, budowli. Pojawiający się w tych obrazach ludzie - cisi, zamyśleni, melancholijni - wydają się prawie bezcielesnymi zjawami pochłoniętymi przez ciszę nocy.
Podobny, elegijny nastrój odnajdujemy w obrazie Noc księżycowa. Z ciemności i bezruchu ogrodu wyłania się oświetlona zimnym blaskiem księżyca czasza marmurowej fontanny i rosnące przy niej białe kalie. Swoisty "głos ciszy" niesie bijący w górę strumień wody.

Z przekazów wiadomo, że w zamyśle Kotarbińskiego Noc księżycowa kompozycyjnie łączyła się - w rodzaj dyptyku - z obrazem znanym jako Serenada księżycowa, który ostatnio pojawił się na aukcji w Desie Unicum (12 X 2017). Istotnie Noc... jest kompozycyjnym dopełnieniem Serenady... i vice versa.